Coccygodynia – czym jest i jak ją leczyć?

Coccygodynia, w spolszczonej wersji znana jako kokcygodynia, to inaczej zespół bólowy kości ogonowej (guzicznej). Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy odcinka guzicznego kręgosłupa (coccyx).

Objawy schorzenia nazywanego coccygodynią 

Kokcygodynia objawia się przewlekłym, uporczywym bólem okolicy kości ogonowej, nasilającym się podczas długotrwałego siedzenia lub stania. Do zwiększenia objawów bólowych dochodzi także podczas zmiany pozycji z siedzącej na stojącą lub odwrotnie. Objawy bólowe trwają zwykle przez kilka tygodni, a nawet miesięcy, a ich natężenie jest zmienne w czasie. Zdarza się, że uniemożliwiają pacjentom siedzenie. Opisano także przypadki krótkotrwałych objawów, trwających kilka godzin lub dnia, ustępujących samoistnie. Są to jednak rzadkie, odosobnione przypadki. Obszar bólowy obejmuje: mięśnie pośladkowe, odcinek lędźwiowy kręgosłupa, kość krzyżową i guziczną, spojenie łonowe, pachwiny, stawy biodrowe oraz odbyt. Objawy dodatkowe to u mężczyzn bóle krocza, jąder, prącia z towarzyszącymi im zaburzeniami erekcji oraz u kobiet ból pochwy i warg sromowych. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn mogą z kolei występować bóle podczas stosunku lub anorgazmia. Ból pochodzący od kości guzicznej może mieć charakter ostry, tępy lub pulsujący.

Etiologia choroby i przyczyny występowania objawów 

Coccygodynia najczęściej występuje na skutek urazów kości guzicznej. Do urazów tego typu dochodzi podczas upadku z wysokości na pośladki lub uderzenia w kość guziczną (okolicę szpary pośladkowej). W efekcie dochodzi do zwichnięcia lub złamania kości ogonowej oraz uszkodzenia więzadeł ją stabilizujących. Inną przyczyną są urazy okołoporodowe, do których dochodzi w przypadku rodzenia dużych noworodków lub nieprawidłowego ustawienia dziecka podczas porodu. Znane są także przypadki wystąpienia coccygodynii na tle psychosomatycznym, na skutek zwiększonego napięcia dna miednicy, w przebiegu depresji i innych chorób psychicznych.

 Przewlekłe zaparcia to także jeden z powodów występowania choroby. Zdarzają się jednak przypadki nieznanej etologii, w których choroba pojawia się bez uchwytnej przyczyny. Zła postawa ciała, długotrwałe siedzenie, a co za tym idzie przeciążenie mięśni dna miednicy, mogą predysponować do wystąpienia schorzenia. Choroba najczęściej dotyka młodych kobiet (ok 75% przypadków). Zwykle między 20 a 40 rokiem życia.

Coccygodynia – metody leczenia 

Kluczem do wdrożenia właściwej metody leczenia jest postawienie prawidłowego rozpoznania schorzenia. Diagnostyka oparta jest na specjalistycznych, manualnych testach ortopedycznych dotyczących kości guzicznej oraz mięśni. Należy przeprowadzić diagnostykę różnicową w kierunku chorób odbytu oraz jelita grubego. Po przeprowadzeniu właściwej diagnostyki należy wdrożyć leczenie mające na celu ograniczenie stanu zapalnego oraz objawów bólowych. W przypadku złamania zalecane jest wykonanie zabiegu operacyjnego.

Wybór metody leczenia uwarunkowany jest także przyczyną choroby. U pacjentów z zaparciami stosowane są leki rozluźniające stolec, z kolei u pacjentów z depresją – przeciwdepresyjne. Zaleca się wprowadzenie specjalistycznej fizjoterapii. Stosowane są zabiegi zmniejszające napięcie mięśni dna miednicy i obręczy biodrowej. Terapia ma na celu przywrócenie odpowiedniego ułożenia kości guzicznej. W tym celu wykorzystywane są metody z zakresu terapii manualnej oraz fizykoterapii, a także ćwiczenia ruchowe. Najczęściej stosowane zabiegi z zakresu fizykoterapii to: sollux, kąpiele jodowo-solankowe, laser, magnetoterapia, elektrostymulacja z biofeedbackiem.

W zakresie terapii manualnej stosuje się terapię punktów spustowych, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, mobilizację kości ogonowej (zewnętrznie oraz per rectum), a także specjalistyczne ćwiczenia obejmujące naukę samodzielnego rozluźniania mieni dna miednicy i utrzymania prawidłowej postawy ciała.

Autor: dr Katarzyna Kubasiak

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Fizjoterapeutka z 7-letnim stażem w pracy z pacjentami ortopedycznymi oraz sportowcami. Adiunkt w Zakładzie Anatomii Człowieka AWF w Krakowie. Ukończyła liczne kursy z zakresu anatomii palpacyjnej, terapii manualnej oraz terapii tkanek miękkich, a także specjalistycznych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

Zobacz artykuły tego autora