Oddziaływanie skoliozy na mięśnie

Skolioza to schorzenie, które obejmuje cały narząd ruchu wpływając nie tylko na układ kostny ale także mięśnie i otaczającą je powięź. Nieprawidłowy balans mięśniowy, nadmierne napięcie, rozciągnięcie lub skrócenie mięśni to nieodzowne elementy zmian skoliotycznych. Nieprawidłowości w obrębie jednej grupy mięśniowej powodują kompensacje w innych, ponieważ organizm dąży do utrzymania równowagi i pionowej postawy ciała. W przebiegu skoliozy obserwuje się rozciągnięcie i zmniejszone napięcie mięśni po stronie wypukłej skrzywienia z jednoczesnym skróceniem mięśni po stronie wklęsłej. Zmiany w układzie mięśniowym generują dalsze zmiany w aparacie kostno-więzadłowym. W zależności od postaci skoliozy zmiany obejmują różne grupy mięśniowe, a stopień ich nasilenia zależy od zaawansowania choroby.

Wpływ skoliozy na mięśnie brzucha

            Zarówno obręcz miedniczna jak i obręcz barkowa wraz z klatką piersiową w przebiegu skoliozy są względem siebie zrotowane co w efekcie negatywnie wpływa na napięcie mięśni brzucha. Dochodzi do rozciągnięcia mięśni skośnych brzucha i pojawia się „garb żebrowy”.

Skolioza a mięsień czworoboczny lędźwi 

            Mięsień czworoboczny lędźwi to jeden z mięśni utrzymujących pionową postawę ciała i kręgosłup w pozycji pośredniej. Skolioza powoduje jednostronną pracę mięśnia skutkującą pociąganiem za wyrostki kolczyste po jednej stronie, czego następstwem jest skręt kręgosłupa lędźwiowego (skolioza „lędźwiowa”). Brak aktywności tego mięśnia po stronie garbu żebrowego powoduje ześlizgnięcie kręgu w stronę przeciwną  i powstanie skrzywienia kompensacyjnego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Tułów, który przechylony jest w stronę garbu żebrowego jest podtrzymywany przez mięsień czworoboczny lędźwi oraz prostownik grzbietu co powoduje ich nadmierne obciążenie. W dalszym przebiegu zmian dochodzi do podwichnięć kręgów i torsji kręgosłupa lędźwiowego związanej ze skręceniem wyrostków kolczystych w stronę wklęsłości lędźwiowej. Mięsnie po jednej stronie ulegają skróceniu podczas gdy po drugiej stronie powstaje pozorny wał mięśniowy.

Aktywność mięśnia biodrowo-lędźwiowego w warunkach skoliozy 

            Mięsień biodrowo lędźwiowy swój przyczep początkowy ma w obrębie kręgosłupa lędźwiowego, a kończy się na krętarzu mniejszym kości udowej. Jest bardzo silnym zginaczem stawu biodrowego. Przy ustabilizowanym biodrze powoduje ruch zgięciowy kręgosłupa lędźwiowego. Odpowiada za skłon w tą samą stronę, po której leży z jednoczesną rotacją w kierunku przeciwnym. Nadmierne napięcie tego mięśnia przyczynia się do powstania hiperlordozy..

Wpływ skoliozy na funkcje prostownika grzbietu 

            Obustronny skurcz mięśnia prostownika grzbietu powoduje wyprost kręgosłupa co wiąże się z przesunięciem żeber do przodu (wyprost kręgosłupa piersiowego – niewielki zakres). W przypadku skoliozy lewostronnej prostownik zlokalizowany po prawej stronie ma za zadanie utrzymanie górnej części tułowia, która przemieszcza się w prawo. Dolny łuk skoliozy (lędźwiowy) kieruje się w prawo i ulega pogłębieniu. Żebra przemieszczają się do przodu, w kierunku brzusznym, a kompensacyjne skrzywienie kręgosłupa szyjnego powoduje nadmierne rozciągnięcie prostownika na tym poziomie.

Mięsień najszerszy grzbietu a skolioza

            Zwiększona jednostronnie aktywność mięśnia najszerszego grzbietu i jego skrócenie powoduje silny docisk kąta dolnego łopatki do powierzchni żeber po stronie wklęsłej na skutek czego górna krawędź łopatki odstaje. Po stronie przeciwnej (wypukłej) rozciągnięcie mięśnia powoduje odstawanie łopatki ku tyłowi w jej części dolnej.

Praca mięśni klatki piersiowej u osób ze skoliozą

            Mięśnie klatki piersiowej odpowiadają, między innymi, za pro trakcję łopatki (wysunięcie barków do przodu). Ich antagonistami są min. mięsień równoległoboczny oraz mięsień czworoboczny. Osłabienie tych mięśni w wyniku skoliozy powoduje przewagę siły mięśni piersiowych co powoduje mocniejsze przesunięcie barków do przodu. W dużych zmianach skoliotycznych dochodzi nawet do nacisku na szczyty płuc i problemów z oddychaniem.

Skolioza jest więc schorzeniem, które wpływa negatywnie na szereg struktur w organizmie powodując zaburzenie ich układu oraz funkcji. Warto podejść do leczenia choroby profesjonalnie i przygotować się na holistyczną i długotrwałą terapię.

Autor: mgr Kaja Kwiatkowska

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Posiada 7-letni staż w zawodzie fizjoterapeutki oparty na pracy z pacjentami ortopedycznymi, urazowymi oraz sportowcami. Ukończyła liczne szkolenia z zakresu terapii manualnej oraz specjalistycznych form ćwiczeń ruchowych.

Zobacz artykuły tego autora