Leczenie zespołu mięśnia piszczelowego tylnego

Zespół mięśnia piszczelowego tylnego od razu nie daje żadnych dotkliwych objawów, jednak szybka reakcja jest tutaj bardzo ważna, ponieważ pozwala uniknąć dodatkowych problemów i długiego procesu leczenia. Zapalenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego objawia się między innymi pobolewaniem okolic kostki. W takich sytuacjach nie można zwlekać i należy od razu konsultować się ze specjalistą. Mięsień piszczelowy tylny należy do grupy najważniejszych mięśni stabilizujących stopę. Znajduje się on w tylno-przyśrodkowej części goleni, a jego ścięgno przebiega pod kostką przyśrodkową, przyczepiając się głównie do kości łódkowatej oraz klinowatej przyśrodkowej. Sprawdź, na czym polega leczenie zespołu mięśnia piszczelowego tylnego i jakie objawy daje to schorzenie.

Gdzie znajduje się mięsień piszczelowy tylny?

Mięsień piszczelowy tylny (tibialis posterior) usytuowany jest w łydce za kością piszczelową. W okolicy kostki przechodzi ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego, które od spodu stopy łączy się między innymi z kośćmi śródstopia. W ten sposób mięsień steruje zgięciem podeszwowym, a więc pozwala na obciąganie stopy w dół, a także na skręcanie stopy do wewnątrz. Przez to też jest niezwykle istotnym elementem, który odpowiada za właściwe ułożenie stopy w trakcie marszu, czy też biegu i równomierne rozłożenie ciężaru ciała na kończynie.

Czym jest zespół mięśnia piszczelowego tylnego i jak są jego przyczyny?

Zespół mięśnia piszczelowego tylnego jest schorzeniem polegającym na degeneracji lub stanie zapalnym ścięgna, które rozwinęły się wskutek nadwyrężenia tkanki. Jest to inaczej zapalenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego (czasem błędnie skracane jako zapalenie mięśnia piszczelowego tylnego) lub niewydolność mięśnia piszczelowego tylnego. Przyczynami powstawania tego schorzenia najczęściej są:

• uraz ostry, spowodowany gwałtownym, dużym przeciążeniem,
• niezregenerowane, nagromadzone mikrourazy, wynikające z mniejszych, ale powtarzanych przeciążeń lub braku rozgrzewki.

Ponadto kontuzji tego rodzaju sprzyja nadmierna pronacja stopy, skręcone mięśnie łydki, płaska stopa, błędne wzorce ruchowe, a także wcześniejsze urazy, które zniekształciły łuk stopy. Duży wpływ na tę kontuzję mają także schorzenia reumatologiczne, cukrzyca, otyłość, wiek powyżej 40. roku życia i nadciśnienie. Punktem wyjścia do postawienia trafnej diagnozy jest wywiad i badanie lekarskie. W razie konieczności mogą zostać zlecone także RTG, USG i MRI. Szczególnie ważne jest rozróżnienie schorzenia od skręcenia kostki i zapalenia stawu.

Objawy zapalenia ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego

Podstawowym objawem problemów związanych z zapaleniem mięśnia piszczelowego tylnego jest ból pod stopą i przy kostce przyśrodkowej. Początkowo odczuwalny on jest podczas wysiłku fizycznego, ale po wykonaniu rozgrzewki przemija. Pacjenci najczęściej opisują to jako pobolewanie czy też szybkie męczenie się. Z czasem bolesność się nasila, najpierw po treningu, a w późniejszym czasie także w jego trakcie. Okolice ścięgna stają się bardziej wrażliwe na dotyk, a sam mięsień piszczelowy staje się słabszy.

Bardzo specyficznym objawem jest, który może oznaczać to schorzenie i ujawnia się w miarę przebiegu choroby to bolesność podczas chodu i stawania na palcach. Nieleczona niewydolność ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego może prowadzić do opadania łuku stopy, czyli płaskostopia, koślawienia się stopy, a także przykurczu ścięgna Achillesa. Powoduje to negatywne zmiany w chodzie i prowadzi również do osłabienia stawu skokowego. Na tym etapie ból może już obejmować większe obszary kończyn.

Zapalenie mięśnia piszczelowego tylnego - leczenie

Podstawą leczenia jest odpoczynek, czyli całkowite odciążenie kończyny, a także wizyta u fizjoterapeuty i rehabilitacja. Niekiedy dodatkowo stosuje się ortezę lub gips, a potrzebne bywają również wkładki ortopedyczne do butów. Jeśli problem zostanie wykryty na wczesnym etapie, czasem wystarczy tylko przerwa od wysiłku fizycznego i treningów, ale nie jest to łatwe, gdyż ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego pracuje także podczas zwykłego chodu. Konieczne więc okazuje się ograniczenie jakiegokolwiek przemieszczania się do niezbędnego minimum lub wspieranie się kulami, aby tkanki miały czas na zregenerowanie się. Jeszcze przed wizytą u fizjoterapeuty warto chłodzić kończynę zimnymi okładami. Specjalista, w celu umożliwienia powrotu do zdrowia pacjentowi, zaleci również zażywanie leków przeciwzapalnych oraz rehabilitację.

Przy zapaleniu ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego można zastosować między innymi ultradźwięki, które dobrze sprawdzają się w terapii ścięgien, a także jonoforezę, która pozwala na aplikowanie leków bezpośrednio w uszkodzone miejsce, kinesiotaping oraz inne techniki rozluźniające, jak na przykład masaże. Na dalszym etapie istotne jest zastosowanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających. Ich dobór jest jednak w dużej mierze uzależniony od dokładnych przyczyn wystąpienia schorzenia. Ważne staje się także leczenie chorób, które sprzyjają pojawieniu się schorzenia oraz poprawa wzorców ruchowych, jeśli to one spowodowały, że pojawił się uraz albo pojawiły się jego następstwa.

Leczenie operacyjne niewydolności ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego

Z reguły stosuje się leczenie zachowawcze, ale w skrajnych przypadkach może dojść nawet do zerwania ścięgna. Jeśli choroba zostanie zdiagnozowana zbyt późno, w zaawansowanym stadium albo leczenie zachowawcze nie przyniesie pożądanego efektu, to konieczne może okazać się leczenie operacyjne, również w przypadku zerwania ścięgna jest ono wskazane. Operacja przeprowadzana jest kilkoma metodami, które dobiera się indywidualnie do każdego przypadku. Co istotne, wiąże się ona z dłuższą rehabilitacją i późniejszym powrotem do zdrowia.

Autor: mgr. Kamila Spłocharska

Mgr Kamila Spłocharska, ukończyła szkolenia ukierunkowane na pracę z pacjentami neurologicznymi, z problemami uroginekologicznymi oraz z zespołami bólowymi różnego pochodzenia. W pracy z pacjentem patrzy holistycznie, niweluje ból wykorzystując różne formy terapii, w tym również terapię SCENAR.

Zobacz artykuły tego autora