EKG – co należy wiedzieć o badaniu elektrokardiograficznym serca?

Badanie  obrazowe standardowo wykonywane w sytuacjach zagrożenia ostrym epizodem sercowo-naczyniowym oraz w powszechnej diagnostyce kardiologicznej. Pozwala na ocenę rytmu oraz częstości pracy serca na podstawie rejestracji aktywności elektrycznej serca przy pomocy elektrod umieszczanych na skórze. Umożliwia wykrycie zaburzeń pracy serca oraz uszkodzenia mięśnia sercowego u osób z ostrym zespołem wieńcowym lub po przebytym zawale. Na podstawie odczytu EKG jest również możliwa ocena wielkości komór serca. Nieinwazyjność, szybkość i prostota wykonania badania pozwalają na kontrolę stanu serca w każdej niepokojącej sytuacji, w której możliwy jest szybki dostęp do odpowiedniej aparatury.

Początki elektokardiografii

Już w roku 1887r. Augustus D. Waller jako pierwszy zmierzył i zapisał towarzyszące biciu serca człowieka zmiany elektryczne. Odkrył tym samym, że impulsy elektryczne serca mogą być odbierane nieinwazyjnie, z powierzchni ciała, i jako pierwszy w historii użył terminu elektokardiogram. W 1903 roku Willem Einthoven, holender, dzięki rozwinięciu galwanometru strunowego wynalazł elektrokardiografię, pozwalając na jeszcze lepsze śledzenie aktywności elektrycznej serca. To właśnie w holenderskim szpitalu w Lejdzie po raz pierwszy użyto elektrokardiografu w medycynie. Za ten wynalazek w roku 1924 Einthoven otrzymał nagrodę Nobla.

Jak działa aparat EKG?

Nazwa aparatu jednoznacznie określa w jaki sposób jest on wykorzystywany w diagnostyce kardiologicznej. Elektrokardiograf ma za zadanie przedstawienie w sposób graficzny czynności elektrycznej serca, a zapis aparatu nazywamy elektrokardiogramem. Jak już wspominano, EKG jest badaniem nieinwazyjnym , co oznacza, że nie narusza ciągłości tkanek. Badanie jest bezbolesne, a pacjent ułożony w pozycji leżącej. Przeprowadzenie analizy czynności serca z użyciem EKG nie wymaga specjalnego przygotowania. Aparat składa się z jednostki centralnej oraz zestawu elektrod. Elektrody umieszczone zostają na kończynach dolnych (w okolicy stawu skokowego), kończynach górnych (w okolicy nadgarstków) oraz na klatce piersiowej. Następnie aparat przeprowadza analizę zmienności potencjału elektrycznego wytwarzanego przez serce (na podstawie różnicy napięć między poszczególnymi elektrodami) oraz w sposób graficzny, jako elektrokardiogram, przedstawia zapis kierunku i wielkości zmian potencjału w czasie. Wielkość i kierunek wychyleń krzywej zapisu elektrokardiogramu obrazują zmiany potencjału, a przesuwająca taśma rejestrująca wyraża czas w jakim badanie zostaje przeprowadzone.

Wynik badania rejestrowany zostaje na taśmie lub przedstawiony na ekranie monitora. Aktywność elektryczna mięśnia sercowego przedstawiona jest na wykresie w postaci linii izoelektrycznej, załamków, odcinków oraz odstępów. Analiza składowych otrzymanego wykresu, ich wielkości oraz czasu trwania (odległości między nimi) pozwala na ocenę pracy serca. Na podstawie otrzymanego zapisu specjalista z łatwością może zauważyć stan niedokrwienia mięśnia sercowego, zawał serca, nieprawidłową wielkość komór oraz wychwycić zaburzenia rytmu serca. Oprócz standardowego (spoczynkowego) badania EKG wykonuje się elektrokardiograficzne badania wysiłkowe, w trakcie których pacjent poddany zostaje wysiłkowi na bieżni ruchomej lub ergometrze rowerowym oraz 24-godzinny zapis aktywności serca przy użyciu popularnego holtera – przenośnego aparatu rejestrującego zmiany potencjałów serca.

Popularne modele elektokardiografów

W zależności od tego w jakich warunkach przeprowadzone będzie badanie EKG warto przemyśleć zakup kilku wiodących modeli elektokardiografu. Inaczej wyglądać będzie wyposażenie standardowego gabinetu kardiologicznego, a inaczej sali intensywnego nadzoru medycznego, ze względu na różne potrzeby dotyczące analizy akcji serca. W pierwszym przypadku warto zastanowić się czy istotnym dla nas jest przedstawienie wyniku badania w postaci zapisu na ekranie monitora z możliwością wydruku wyników badania, gdzie szybkim i dobrym wyborem będzie Komputerowe EKG Cardio-Point EKG firmy BTL, czy też zależy nam na zapisie wyniku badania w postaci wydruku, przedstawienia go na ekranie dotykowym, a jednocześnie możliwość rozszerzenia aparatu do postaci komputerowej lub wykorzystanie w przypadku prób wysiłkowych – tutaj warto zastanowić się między Aparatem EKG BTL-08 MT Plus, a lepszym sprzętem 12-kanałowym Aparatem EKG BTL-08 LT. Tańszą alternatywę, w przypadku wykonywania badania EKG doraźnie, stanowi aparat będący produktem również firmy BTL, EKG BTL-08 SD3. Urządzenia te podają zapis w czasie rzeczywistym pozwalając na bieżącą analizę stanu pacjenta.  Kardiomonitor VP – 1000 lub 1200 to sprzęty niezbędne w wyposażeniu OIOM-ów i szpitalnych oddziałów kardiologicznych, szczególnie w zakresie kardiologii wysokiego ryzyka. Innym rodzajem sprzętu, przeznaczonym do 24-godzinnego zapisu zmian potencjału mięśnia serca będą aparaty typu holter, tutaj wiodącym i polecanym sprzętem będzie EKG BTL CardioPoint-Holter H300 SW, umożliwiający 7- dniowy zapis akcji serca podczas codziennych aktywności pacjenta. Nie można w tym miejscu nie wspomnieć o aparaturze ratującej życie, a więc defibrylatorach, będących jednocześnie analizatorami elektrokardiograficznymi jak i elektrycznymi stymulatorami akcji serca. Niezbędne wyposażenie karetki pogotowia ratunkowego czy placówek medycznych, a także miejsc użytku publicznego (Defibrylator Pro-AED).

Aparat EKG – nowy czy używany?

Jak w przypadku każdego sprzętu na rynku dostępne są aparaty z drugiej ręki, używane wcześniej w innych placówkach. Oczywiście, również jak w każdym innym wypadku tak i w tym, można znaleźć bardzo dobre okazje sprzedaży sprzętu używanego, w dobrym stanie oraz z dostępnymi wszystkimi ważnymi funkcjami. Należy jednak pamiętać, że sprzęty tego rodzaju są ciągle unowocześnianie. Co oznacza, że sprzęt z rynku wtórnego może nie posiadać funkcji jakie będą dostępne w aparacie nowym. Warto więc przeanalizować dokładnie stosunek ceny do jakości oferowanego sprzętu, a przede wszystkim zanim zdecydujemy się na zakup wypróbować sprzęt poprzez przeprowadzenie badania i przyglądnięcie się jakości wyników jakie otrzymujemy. Decyzja zawsze należy do klienta, ale w przypadku sprzętu analizującego tak ważne funkcje jak aktywność serca, konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na sprawność aparatu oraz poprawność wykonanego badania i wyniku jaki otrzymamy.

Akcesoria do aparatów EKG

Oprócz podstawowego sprzętu, a więc aparatu EKG, ważne jest zaopatrzenie gabinetu w szereg akcesoriów niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia badania. Niemożliwa będzie analiza elektrokardiogramu w postaci wydruku nie posiadając papieru do EKG (odpowiedniego dobranego do modelu aparatu jaki jest użytkowany). Większość aparatów EKG umożliwia rozszerzenie ich do stacji prowadzącej wysiłkowe badanie elektrokardiograficzne. W celu przeprowadzenia badania należy zaopatrzyć gabinet w cykloergometr do prób wysiłkowych lub bieżnię ruchomą.

Po odpowiednim zaopatrzeniu gabinetu lub placówki w profesjonalną aparaturę można z powodzeniem przeprowadzać badania diagnostyczne pacjentów kardiologicznych oraz z ryzykiem wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych.