Choroba de Quervaina

   Choroba de Quervaina to zarówno w nomenklaturze potocznej jak i medycznej inna nazwa zapalenia ścięgien mięśni pierwszego przedziału nadgarstka na skutek zmian toczących się w obszarze troczka prostowników. Najczęściej zapalenie obejmuje ścięgno odwodziciela długiego kciuka (APL) oraz prostownika krótkiego kciuka (EPB) [1,2]. Etiologia choroby oparta jest na zaburzonym ślizgu ścięgien APL i EPB w miejscu ich przejścia pod obrzękniętym i zgrubiałym troczkiem prostowników [3,4].

 Objawy choroby de Quervaina           

    Podstawowym objawem choroby są dolegliwości bólowe okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej, którym towarzyszą inne, typowe dla stanu zapalnego, objawy w tym obszarze tj. obrzęk, zaczerwienienie, ocieplenie, ograniczenie zakresu ruchu [5,6]. Ból nasila się podczas ruchów, w których dochodzi do odchylenia dołokciowego nadgarstka. Zaciśnięcie  dłoni w pięść i zgięcie stawu śródręczno-paliczkowego kciuka (MP) podczas tego ruchu powoduje silny ból. Najczęściej przytaczane przez pacjentów czynności wywołujące ból to: wykręcanie gąbki, chwyt kija podczas gry w golfa, wbijanie gwoździa, noszenie małego dziecka. Częste powtarzanie tego rodzaju czynności znacznie nasila stan zapalny [6]. 

Metody diagnostyczne              

  W badaniu przedmiotowym obserwuje się obrzęk oraz tkliwość w okolicy pierwszego przedziału grzbietowego. W teście Finklesteina, standardowo wykonywanym w diagnostyce tego schorzenia, ujawniają się dolegliwości bólowe okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej [1,2,5]. Badaniem obrazowym wykorzystywanym w diagnostyce różnicowej schorzenia może być badanie USG obszaru nadgarstka i przedramienia oraz obrazowanie rentgenowskie (RTG) dalszej nasady kości promieniowej. 

Leczenie choroby de Quervaina              

Standardowo zaleca się rozpoczęcie terapii schorzenia od wprowadzenia procedury leczenia zachowawczego. W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się odpowiednie metody leczenia obejmujące: farmakoterapię (leki przeciwzapalne), zastrzyki kortykosterodiowe oraz rehabilitację [2,5,7,8]. W przypadku braku poprawy zaleca się interwencje chirurgiczną. 

Leczenie zachowawcze             

  Bardzo często pierwszym krokiem podejmowanym przez lekarza ortopedę jest ostrzyknięcie ścięgien kortykosteoridem oraz zalecenie podawania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, w celu redukcji stanu zapalnego i ograniczenia dolegliwości bólowych [2,5,7]. Jedną z metod wspomagających leczenie jest stosowanie szyny ograniczającej zgięcie kciuka i odchylenie dołokciowe nadgarstka [2,9]. Wykazano jednak, że mobilizacja tego obszaru w 80% przypadków pomaga w długotrwałym łagodzeniu objawów bólowych [10]. Stosowanie profesjonalnej fizjoterapii jest jednym z najlepiej ocenianych sposób leczenia. Zabiegi z zakresu fizykoterapii tj. jonoforeza, ultradźwięki i laseroterapia pomagają ograniczyć nasilenie stanu zapalnego tkanek. Masaż głęboki ścięgien oraz terapia manualna i mięśniowo-powięziowa umożliwiają odprowadzenie obrzęku, rozluźnienie i mobilizację tkanek oraz przywrócenie ślizgu poszczególnych struktur i poprawę ich funkcjonalności. Jednocześnie stosowanie ćwiczeń specjalistycznych oraz sprzętu adaptacyjnego pozwala na utrzymanie lub przywrócenie siły mięśniowej [8]. Stopień trudności wykonywanych ćwiczeń, w trakcie rehabilitacji ruchowej, zostaje indywidualnie dobrany do stanu pacjenta. Zaleca się wykonywanie ruchów w zakresach bez bólowych lub minimalnego bólu (do 3 pkt. w skali 0-10). 

Leczenie operacyjne           

    W przypadku braku widocznej poprawy w przebiegu leczenia zachowawczego zaleca się wykonanie zabiegu operacyjnego. W trakcie interwencji dochodzi do uwolnienia pierwszego przedziału grzbietowego nadgarstka. Stosuje się nacięcia podłużne lub poprzeczne [2]. Po zabiegu chirurgicznym zaleca się wdrożenie wczesnej rehabilitacji. Stosuje się specjalistyczne szyny, która zdejmowana jest w momencie wyciągnięcia szwów po około 1-2 tygodniach. Fizjoterapia pooperacyjna obejmuje metody stosowane w leczeniu zachowawczym uzupełnione o techniki mobilizacji blizny[8,9]. Poszczególne etapy rehabilitacji dostosowane są do tempa gojenia się tkanek. 

Bibliografia 

1. Anderson M, Tichenor CJ. A patient with de Quervain’s tenosynovitis: a case report using an Australian approach to manual therapy. Phys Ther. 1994;74(4):314–326. 

2. Ilyas AM, Ast M, Schaffer AA, Thoder J. De Quervain tenosynovitis of the wrist. J Am Acad Orthop Surg. 2007;15(12):757–764.

3. Lamphier TA, Long NG, Dennehy T. Dequervain’s disease: an analysis of 52 cases. Ann Surg. 1953;138(6):832–841. doi: 10.1097/00000658-195312000-00002. 

4. Wolf JM, Sturdivant RX, Owens BD. Incidence of de Quervain’s tenosynovitis in a young, active, population. J Hand Surg. 2009;34(1):112–115. doi: 10.1016/j.jhsa.2008.08.020. 

5. Jaworski CA, Krause M, Brown J. Rehabilitation of the wrist and hand following sports injury. Clin Sports Med. 2010;29(1):61–80. doi: 10.1016/j.csm.2009.09.007. 

6. Rettig AC. Wrist and hand overuse syndromes. Clin Sports Med. 2001;20(3):591–611. doi: 10.1016/S0278-5919(05)70271-4. 

7. Ilyas A. Nonsurgical treatment of de Quervain’s tenosynovitis. J Hand Surg. 2009;34A:928–929. doi: 10.1016/j.jhsa.2008.12.030. 

8. Robinson BS. Rehabilitation of a cellist after surgery for de Quervain’s tenosynovitis and intersection syndrome. Med Probl Performing Artists. 2003;18(3):106–112. 

9. Fedorczyk JM. Tendinopathies of the elbow, wrist, and hand: histopathology and clinical considerations. J Hand Ther. 2012;25(2):191–200. doi: 10.1016/j.jht.2011.12.001.

10. Harvey FJ, Harvey PM, Horsley MW. De Quervain’s disease: surgical or nonsurgical treatment. J Hand Surg. 1990;15A:83–87. doi: 10.1016/S0363-5023(09)91110-8.

Autor: dr Katarzyna Kubasiak

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Fizjoterapeutka z 7-letnim stażem w pracy z pacjentami ortopedycznymi oraz sportowcami. Adiunkt w Zakładzie Anatomii Człowieka AWF w Krakowie. Ukończyła liczne kursy z zakresu anatomii palpacyjnej, terapii manualnej oraz terapii tkanek miękkich, a także specjalistycznych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

Zobacz artykuły tego autora