Krioterapia miejscowa i jej zastosowanie w rehabilitacji

Zimno jest jednym z najstarszych i jednocześnie najsilniejszych środków przeciwzapalnych. Ze względu na jego korzystny wpływ na efekt końcowy leczenia pacjentów warto włączyć rehabilitacji. Ponadto dostępność i różnorodność tej metody sprawia, że można ją wykorzystywać zarówno w szpitalach, jak i przychodniach, czy nawet w warunkach domowych. Czym jest krioterapia miejscowa? Jak działa i jakie wskazania oraz przeciwwskazania do jej stosowania obowiązują?

Miejscowa krioterapia i wpływ zimna na organizm człowieka

Leczenie zimnem polega na obniżaniu temperatury tkanek w ludzkim organizmie, co odbywa się przy pomocy przewodzenia. Zimne zabiegi lecznicze ze względu na wielkość powierzchni ciała, na jaką mogą być stosowane można podzielić na miejscowe i ogólne. Celem krioterapii miejscowej jest obniżenie temperatury skóry, stawów, tkanek miękkich. W przypadku zabiegów ogólnych dochodzi do ochłodzenia całego ciała.

Wymienić można wiele pozytywnych aspektów krioterapii. W pierwszej fazie dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej, co powoduje zmniejszenie przepływu krwi. Jest to rodzaj reakcji odruchowej, która ogranicza oddawanie ciepła do otoczenia przez organizm. Reakcja ta pobudzana jest przez pobudzenie receptorów zimna, które znajdują się w skórze. Jej nasilenie zależy od wysokości temperatury i jej szybkiego obniżania.

Reakcje naczynioruchowe są szczególnie silne w obrębie kończyn górnych i dolnych. Skurcz naczyń spowodowany niską temperaturą sprawia, że krew przemieszcza się do głębszych tkanek. W pierwszej fazie takie działanie powoduje zmniejszenie miejscowej przemiany materii i zwiększenie w części rdzeniowej, a także wzrasta ciśnienie krwi. Następuje również spadek wytwarzanych mediatorów bólu i stanu zapalnego. Ponadto dochodzi do zmniejszenia przewodnictwa nerwowego oraz zwiększenia napięcia mięśni szkieletowych.

Po upływie kilkunastu sekund zaczyna się druga faza, w której naczynia krwionośne organizmu zaczynają się rozszerzać. Skóra z bladego koloru przechodzi w różowy, mięśnie się rozluźniają, a także spada ciśnienie krwi. Zimne zabiegi lecznicze mają działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe i przeciwzapalne.

Co to jest krioterapia miejscowa i jak działa?

Krioterapia ogólna to leczenie zimnem, które odbywa się w specjalnie przygotowanych do tego celu komorach. W celu skorzystania z niej należy założyć strój kąpielowy oraz rękawiczki i grube skarpety. Tak ubrani pacjenci zostają wprowadzeni do komory i tam poddawani są prozdrowotnej krioterapii. Dla wielu osób znajdowanie się w wychłodzonej komorze to szczyt możliwości. Najczęściej korzystają z takich zabiegów sportowcy, którzy ulegają mikrourazom i przeciążeniom.

Postęp technologii sprawił, że na świecie pojawiła się alternatywa dla ogólnej krioterapii. Miejscowa krioterapia przeprowadzana jest przy użyciu specjalnego urządzenia, którego końcówka dyszy przypomina rurę od odkurzacza. Miejscowe schładzanie skóry powoduje znaczne obniżenie temperatury naskórka oraz skóry właściwej i głębiej położonych tkanek. W ten sposób można pozbyć się bólu, a naczynia krwionośne umieszczone w naskórku zmniejszają swoją średnicę, co z kolei przekłada się na zwiększenie światła naczyń krwionośnych, które położone są głębiej.

Kriostymulacja jest więc bodźcowym powierzchniowym działaniem temperatur kriogenicznych o wartości poniżej - 100 stopni Celsjusza, w krótkim czasie - wynoszącym do 180 sekund, na wybraną okolicę ciała pacjenta. Do zabiegów krioterapii miejscowej stosuje się urządzenia, których działanie opiera się na wykorzystaniu ciekłego azotu, dwutlenku węgla lub schłodzonego powietrza. Najczęściej jednak wykonywane są zabiegi z wykorzystaniem ciekłego azotu.

Podczas wykonywania zabiegu krioterapii miejscowej należy szczególną uwagę zwracać na kolor skóry.  Jej zbladnięcie, zasinienie oraz uczucie bólu lub pieczenia, które są sygnałem, że terapię należy przerwać. Odległość dyszy od okolicy poddawanej zabiegowi nie powinna być mniejsza niż 15-20 centymetrów. Podczas wykonywania zabiegu fizjoterapeuta wykonuje ruchy okrężne dyszą, aby nie doszło do sytuacji, w której schładzana okolica ulega odmrożeniu. Krioterapia miejscowa powinna być stosowana jako uzupełnienie procesu rehabilitacji, jednakże świetnie sprawdza się również w leczeniu oparzeń i zwalczaniu cellulitu.

Wskazania oraz przeciwwskazania do stosowania krioterapii miejscowej

Długość zabiegu, w której skóra poddawana jest oddziaływaniu skrajnie niskiej temperaturze trwa najczęściej od 30 sekund do 180 sekund. Wiele zależy od okolicy zabiegowej i tolerancji pacjenta na zimno. Zabieg charakteryzuje się działaniem przeciwbólowym i przeciwobrzękowym, a jego efekt utrzymuje się do 3 godzin. Jakie są wskazania i przeciwwskazania do krioterapii?

Krioterapia miejscowa - wskazania

Krioterapia miejscowa stosowana jest zazwyczaj u osób, które uległy uszkodzeniom mięśni lub stawów. Mogą to być uszkodzenia takie jak stłuczenia, siniaki, zwichnięcia czy skręcenia stawu. Bardzo często krioterapia polecana jest w przypadku, gdy występuje reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywnienie kręgosłupa, choroby stawów o podłożu metabolicznym, czy też choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa. Krioterapia miejscowa może okazać się również przy stwardnieniu rozsianym i profilaktyce osteoporozy. Dzięki zastosowaniu krioterapii miejscowej można wyleczyć stany zapalne, obrzęki i inne schorzenia dotykające narządy ruchu.

Tkanki, które zostają poddane leczeniu zimnem są zdecydowanie lepiej ukrwione, ponieważ sprawniej pracuje układ krążenia i mają większe zdolności do odbudowy. Z tego typu zabiegiem bardzo często spotykają się sportowcy, którzy narażeni są na kontuzje, czy mikrourazy. Dzięki zastosowaniu ciekłego azotu mijają wszystkie dolegliwości bólowe i ewentualne zaburzenia w narządach ruchu. Stosowanie miejscowej kriostymulacji może również wzmocnić strukturę mięśni, ścięgien i więzadeł, dzięki czemu ograniczone zostaje ryzyko powstania kolejnych kontuzji czy stanów zapalnych w przyszłości.

Krioterapia miejscowa - przeciwwskazania

Krioterapia miejscowa, która polega na leczeniu zimnem to zabieg mający również kilka przeciwwskazań. Poza tym, że świetnie leczy stany zapalne i radzi sobie z innymi schorzeniami, to jednak ma poważne przesłanki do tego, aby nie stosować tego zabiegu u osób mających problemy z niedokrwistością i zatorami. W przypadku, gdy pojawiają się takie zmiany jak żylaki, również kriostymulacja nie powinna być stosowana.  Niewskazane jest także przeprowadzanie zabiegu u osób z alergią na zimno, czy często nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych.

Zabieg powinien się kończyć w momencie, gdy na skórze pojawi się szron. Warto także wiedzieć, że odpowiednio przeprowadzona przez specjalistę krioterapia miejscowa jest w pełni bezpieczna zarówno dla organizmu, jak i jego stanu skóry.