Masz bóle stawów? Tak objawia się dna moczanowa

Dna moczanowa objawia się między innymi bólem i zapaleniem stawów, obrzękiem, gorączką, także dreszczami. Pierwsze objawy można zauważyć wieczorem lub rano. Dna moczanowa znana jest także pod nazwą artretyzm i podagra. Niegdyś określano ją jako chorobę bogaczy, a na dodatek do dzisiaj nie poznano jeszcze jej podłoża i nie wynaleziono skutecznego leku, który pozwoliłby ją wyleczyć. Czym jest dna moczanowa? Jakie są jej objawy i przyczyny powstawania? Jak się ją leczy?

Czym jest dna moczanowa?

Dna moczanowa jest przewlekłą chorobą, która wywołana jest zaburzeniami przemiany materii. Jej objawy to między innymi dotkliwe bóle i zniekształcenia stawów. W zaawansowanej postaci dny moczanowej uszkodzone zostają nieodwracalnie narządy ruchu, co prowadzi do ich niesprawności oraz dochodzi zajęcia innych narządów, jak uszkodzenie nerek, czy powstanie kamicy moczanowej. Choroba ta występuje u około dwóch procent ludzi i głównie atakuje mężczyzn w średnim lub starszym wieku, u których najczęściej objawia się zapaleniem stawów.

Dna moczanowa - objawy choroby

Dna moczanowa rozwija się przez kilkanaście lat i nie towarzyszą temu żadne dolegliwości. Świadczyć o niej może jedynie podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, co nazywane jest hiperurykemią. O tym jednak chorzy najczęściej nie wiedzą, ponieważ czując się dobrze, nie wykonują żadnych badań. Do najczęstszych objawów zalicza się:

•          Nagły ostry ból w stawach, który pojawia się w nocy lub rano i narasta falami. Z dnia na dzień staje się on coraz bardziej dotkliwy, a po kilku dniach, czasem tygodniach, staje się on rozdzierający.
•          Chory staw jest bardziej wrażliwy i tkliwy, pojawia się obrzęk i zaczerwienienie. Skóra staje się napięta czerwona, błyszcząca i sinopurpurowa.

Jeśli pierwszy napad dny moczanowej nie zmotywuje pacjenta do leczenia i nie zmieni on sposobu odżywiania się, kryształy moczanowe zaczną się odkładać również w tkankach miękkich pięt, uszu, paluchów, co spowoduje wytworzenie się guzków dnawych.

Atak dny moczanowej najczęściej dotyczy stawu palucha stopy i wtedy nazywa się podagrą. Kryształki kwasu moczanowego mogą jednak odkładać się również w innych stawach, jak np. kolanowym, barkowym, łokciu, czy w kręgosłupie.

Przyczyny powstawania dny moczanowej

Przyczyną powstawania dny moczanowej, która objawia się bólem, jest zwiększony poziom  kwasu moczowego we krwi. Pochodzi on z puryn, których źródłem jest dieta i rozpad obumierających tkanek. We krwi rozpuszcza się tylko jego określona ilość. Gdy stężenie kwasu moczowego we krwi będzie zbyt duże, zacznie się on krystalizować i odkładać w stawach. Białe ciałka krwi będą próbowały wchłonąć kryształki i je zneutralizować, ale najczęściej się to nie udaje. Moczany zaczynają ranić tkankę i wywołują w niej stan zapalny.

Wyróżnić można dwa rodzaje dny moczanowej:

•          pierwotny - jest ona odziedziczonym zaburzeniem metabolizmu - organizm z niewiadomych przyczyna wzmaga produkcję kwasu moczanowego, a następnie nie jest w stanie go wydalić,
•          wtórny - pojawia się jako następstwo białaczki, przewlekłej choroby nerek, głodówki, złej diety, napromieniowania, a także cukrzycy typu II.

Leczenie dny moczanowej

Artretyzm jest niestety nieuleczalny, ale można unikać kolejnych ataków przyjmując regularnie leki na dnę moczanową. Ich działaniem jest zmniejszenie stężenia kwasu moczanowego we krwi i przyspieszenie jego wydalania. Powinno się również przestrzegać diety, która będzie uboga w puryny, które są podstawowymi elementami budulcowymi komórek zwierzęcych i roślinnych. Zadaniem puryn jest przekazywanie informacji genetycznych. Ich zwiększona ilość obecna jest w tłustym mięsie, szczególnie w wieprzowinie i tłustych potrawach bogatych w białko. Kwas moczowy w krwi człowieka to naturalny produkt rozpadu puryn.

Co jeść podczas diety moczanowej?

Jaka dieta powinna być stosowana podczas dny moczanowej? Czego unikać, aby nie narazić się ostry napad dny moczanowej? Wymienić można kilka podstawowych zasad, dzięki którym można podnieść komfort życia:

•          rozsądne odchudzanie - dieta niskokaloryczna, głodówka, czy też częsty post mogą nasilać objawy choroby lub przyczynić się do rozwoju dny moczanowej, ponieważ brak energii będzie powodował problemy z wydalaniem kwasu moczowego,
•          w przypadku dny moczanowej należy pić duże ilości wody,

            można pić kawę, herbatę i kakao, ponieważ puryny w nich zawarte nie rozpadają się na kwas moczowy,

            podczas spożywania alkoholu nie można jeść posiłków zawierających duże ilości puryn,

            należy jeść więcej produktów roślinnych,

            należy utrzymywać prawidłową masę ciała,

            regularna aktywność fizyczna pomoże w zachowaniu elastyczności i pełnej ruchomości w stawach,

            ostatni posiłek powinien być spożywany około 3 godziny przed snem.

Podagra - badanie

Lekarz podejrzewający u pacjenta dnę moczanową najczęściej zleca pomiar stężenia kwasu moczowego we krwi, a także dobowy pomiar utraty kwasu wraz z moczem. W niektórych przypadkach wyniki badań mogą być w normie, mimo  że objawy dny moczanowej są charakterystyczne. Dlatego też zleca się badanie mikroskopowe płynu stawowego, które potwierdza lub wyklucza obecność kryształków moczanu sodu.

Ryzyko wystąpienia dny moczanowej u mężczyzn i kobiet

Dna moczanowa jest chorobą, która zdecydowanie częściej dotyka mężczyzn. Na dodatek ma ona znacznie cięższy przebieg, jeżeli zacznie się przed 30. rokiem życia. Najczęściej objawia się jednak u mężczyzn w wieku 45 a 60. rokiem życia. U kobiet artretyzm pojawia się później, ponieważ po około 65. roku życia, ponieważ aż do przekwitania są one chronione przez żeńskie hormony płciowe przed podwyższonym stężeniem kwasu moczowego. Ponadto wpływ na takie rozbieżności ma styl życia i brak ochrony hormonalnej u mężczyzn.

Autor: dr Katarzyna Kubasiak

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Fizjoterapeutka z 7-letnim stażem w pracy z pacjentami ortopedycznymi oraz sportowcami. Adiunkt w Zakładzie Anatomii Człowieka AWF w Krakowie. Ukończyła liczne kursy z zakresu anatomii palpacyjnej, terapii manualnej oraz terapii tkanek miękkich, a także specjalistycznych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

Zobacz artykuły tego autora