Najczęstsze urazy sportowe oraz skuteczne formy ich leczenia

Sport to zdrowie. Czy aby na pewno zawsze? Z pewnością ruch to zdrowie, i każda jego forma korzystnie wpływa na kondycję tkanek oraz usprawnia działanie wszystkich układów organizmu człowieka. Najlepszą formą ruchu w aspekcie zdrowia są jego najbardziej naturalne formy tj. chodzenie, czyli np. regularne spacery. Wszelkie inne aktywności sportowe wymagają odpowiedniego przygotowania oraz poprawnego wykonania, tak aby mogły pomagać organizmowi zamiast szkodzić. Mowa o sporcie rekreacyjnym. W przypadku sportu wyczynowego, lub nadmiernej intensywności w sporcie rekreacyjnym, niestety procesy jakie zachodzą w tkankach mają zarówno charakter pozytywny jak również destrukcyjny, szczególnie podczas maksymalnej eksploatacji organizmu w trakcie zawodów sportowych. Regularna aktywność fizyczna pozwala więc na poprawę pracy układu oddechowego, krążenia, normalizuje napięcia związane ze stresem, ale niesie za sobą także ryzyko kontuzji. Warto więc wiedzieć jak im zapobiegać, a kiedy już się pojawią w jaki sposób sobie radzić z ich leczeniem. Przeanalizujmy więc jakie są najczęściej występujące kontuzje u sportowców oraz czynniki ryzyka ich występowania.

Przyczyny kontuzji u sportowców

            Najlepszą formą działania w odniesieniu do kontuzji jest umiejętność zapobiegania im. Czasami wystarczy wyeliminować lub zminimalizować czynniki ryzyka aby ograniczyć lub całkowicie wykluczyć występowanie kontuzji u sportowca. Do najczęstszych przyczyn urazów u sportowców zalicza się: brak właściwej rozgrzewki przedtreningowej, przeciążenia związane z nadmierną intensywnością wykonywanej aktywności, zbyt duża częstotliwość treningów (brak odstępu pomiędzy jednostkami treningowymi, a tym samym brak czasu na regenerację), zbyt szybki powrót do aktywności po urazie lub chorobie (brak progresywnej formy powrotu), czynniki zewnętrzne tj. niewłaściwe obuwie, sprzęt lub obiekt sportowy. Wyróżniamy również dyscypliny sportu, w których ryzyko kontuzji jest znacznie większe niż w innych, a należą do nich przede wszystkich sporty kontaktowe tj. hokej, rugby, koszykówka, piłka nożna, piłka ręczna. Oczywiście zwiększone ryzyko występuje także w sportach ekstremalnych. Analizując daną dyscyplinę, formę najczęściej wykorzystywanego w niej ruchu oraz zaangażowane partie ciała i mięśnie, możemy podejrzewać na jakie kontuzje sportowiec będzie szczególnie narażony.  Na przykład w gimnastyce czy siatkówce najczęściej dochodzić będzie do urazów barku, łokcia czy nadgarstka, podczas gdy w piłce nożnej najbardziej narażonym na kontuzje obszarem są kończyny dolne. Uwzględnić należy także dodatkowe czynniki ryzyka, do których należy: wiek sportowca, ogólna kondycja organizmu, choroby przewlekłe, nawodnienie i dieta.

Najczęstsze urazy sportowe

            Do najczęstszych urazów sportowych należą te związane z gwałtownym lub powtarzalnym przeciążeniem tkanek. Pojawiają się wówczas entezopatie oraz zmiany przeciążeniowe. Skutkują one wystąpieniem stanu zapalnego przyczepów mięśniowych, stawów, ścięgien lub samych mięśni. Statystycznie problem przeciążeń stanowi około 30% wszystkich urazów sportowych. Zbyt duża intensywność lub częstotliwość treningów prawie zawsze prowadzą do tego typu problemów zdrowotnych. Kontuzje, które bezpośrednio wynikają właśnie z nadmiernego obciążenia tkanek to: łokieć tenisisty i golfisty, kolano skoczka, zespół cieśni kanału nadgarstka, uszkodzenia pierścienia rotatorów. Do bardziej nagłych urazów sportowych należą: skręcenia i zwichnięcia stawów, naderwania i zerwania więzadeł, ścięgien mięśni lub włókien mięśniowych (np. zerwanie ścięgna Achillesa, naderwanie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia, zerwanie więzadła krzyżowego kolana), pęknięcia łąkotek, złamania kości.

Skuteczne metody leczenia urazów w sporcie

            Proces leczenia kontuzji w sporcie powinien rozpocząć się już tuż po wystąpieniu urazu. Wczesne reagowanie, odpowiednie zabezpieczenie miejsca urazu, brak unieruchomienia jeśli nie jest ono konieczne, ewentualne zastosowanie chłodzenia (w sytuacjach kiedy dochodzi do nadmiernego wysięku) to elementy, o które należy zadbać w pierwszych chwilach po urazie. Wczesna rehabilitacja z kolei warto aby została wdrożona już w pierwszej dobie po urazie lub zabiegu operacyjnym związanym z przebytą kontuzją. Stopniowe wprowadzenie ruchu, manualne opracowanie tkanek, fizykoterapia przyspieszająca regenerację struktur tkankowych, to działania, które realizowane powinny być już od pierwszego dnia. Dalsze leczenie obejmuje stopniowe rozszerzanie aktywności ruchowej. W pierwszej kolejności ćwiczenia terapeutyczne, następnie trening medyczny, aż w końcu stopniowy powrót do wcześniejszej aktywności. W tej drodze pacjentowi-sportowcowi towarzyszy fizjoterapeuta, którego praca manualna na tkankach (techniki manualne na stawach, terapia mięśniowo-powięziowa) usprawniają proces ich leczenia oraz stymulują do właściwej pracy. Fizykoterapia z kolei stymuluje bieżące procesy regeneracyjne. Zabiegi wykorzystywane w leczeniu kontuzji to przede wszystkim leczenie ultradźwiękami, magnetoterapia, laseroterapia, krioterapia, elektroterapia lub połączenie różnych form w celu intensyfikacji działania. Odpowiednio przeprowadzony proces terapeutyczny umożliwia powrót do sprawności, jednak czas powrotu będzie zależał nie tylko od formy prowadzonej terapii ale także od zakresu urazu czy ogólnej kondycji organizmu i może trwać od kilku dni do nawet wielu miesięcy.

Autor: mgr. Kamila Spłocharska

Mgr Kamila Spłocharska, ukończyła szkolenia ukierunkowane na pracę z pacjentami neurologicznymi, z problemami uroginekologicznymi oraz z zespołami bólowymi różnego pochodzenia. W pracy z pacjentem patrzy holistycznie, niweluje ból wykorzystując różne formy terapii, w tym również terapię SCENAR.

Zobacz artykuły tego autora