Prądy impulsowe średniej częstotliwości

Średnia częstotliwość prądu obejmuje wartości częstotliwości od 1000 do 100 000 Hz. Na potrzeby terapii wykorzystuje się wartości mieszczące się w zakresie od 3000 do 20 000 Hz. W dawce stosowanej terapeutycznie nie są one bodźcem pobudzającym dla nerwów i mięśni ze względu na wysoką częstotliwość nośną i  związany z nią krótki czas impulsu.  Ze względu na działanie w okresie refrakcji mięśnia (jego rozluźnienia) aby wywołać skurcz mięśnia z użyciem prądu średniej częstotliwości konieczne jest zastosowanie wyższych wartości natężenia prądu niż w przypadku prądów małej częstotliwości. Aby uzyskać działanie pobudzające stosuje się więc częstotliwość zmodulowaną do około 100 Hz oraz zmodulowaną amplitudę. Powstałe w ten sposób prądy małej częstotliwości posiadają jednocześnie wypełniającą je częstotliwość nośną rzędu 2-5 tysięcy Hz.

Przewaga prądów średniej częstotliwości nad prądami małej częstotliwości

Zmodulowane prądy  średniej częstotliwości dzięki dużej częstotliwości podstawowej zdecydowanie łatwiej pokonują opór skóry co daje im pewną przewagę nad prądami małej częstotliwości. Dzięki temu zjawisku prąd głębiej przenika w tkanki. Dodatkowo prądy tego rodzaju nie wywołują negatywnych odczuć u pacjenta. Zastosowanie sinusoidalnych prądów zmiennych o symetrycznych impulsach (bez składowej prądu stałego) wyklucza praktycznie całkowicie ryzyko wystąpienia uszkodzeń elektrolitycznych skóry.

Prądy interferencyjne Nemeca

Dr Hans Nemec (Austria, ur. 1907r., zm.1981r.) w roku 1950 opatentował aparat służący do elektroterapii z użyciem prądów interferencyjnych. Założeniem metody było wyeliminowanie skutków ubocznych związanych z zastosowaniem innych rodzajów prądów.Prądy Nemeca jest to więc rodzaj prądów interferencyjnych powstających w tkankach. Powstają na skutek nakładania się dwóch sinusoidalnych prądów średniej częstotliwości, niezmodulowanych. Ich częstotliwość nieznacznie różni się od siebie. Zwykle jest to różnica ok 100 Hz (np. jeden z nich posiada częstotliwość 4000 Hz, a drugi 3900 Hz). W wyniku powstającej w tkankach interferencji dochodzi do modulacji amplitudy co skutkuje powstaniem prądów małej częstotliwości. Częstotliwość nośna prądu interferencyjnego stanowi średnią wartość dwóch nakładających się prądów, a częstotliwość modulowana to różnica częstotliwości między nimi.

Dla opisanego przykładu częstotliwość nośna wyniesie więc 3950 Hz, a mała częstotliwość bodźcowa powstała w tkankach 100 Hz. Prądy interferencyjne nie powstają pod elektrodami, ale wewnątrz tkanek w miejscu skrzyżowania obwodów. Aby doprowadzić do ich powstania w tkankach należy tak zastosować dwa obwody prądu aby uległy skrzyżowaniu w miejscu, w którym planowane jest działanie bodźcujące.

Metoda zastosowania prądów interferencyjnych Nemeca

Zabieg z użyciem prądów Nemeca wykonać można metodą statyczną lub metodą dynamiczną. Zabieg statyczny wykonuje się z użyciem 4 płaskich elektrod tej samej wielkości pozostających podczas zabiegu w tym samym miejscu. Elektrody umieszcza się na skórze w taki sposób aby linie łączące środki wszystkich elektrod krzyżowały się w miejscu, na które kierowane jest działanie (w miejscu chorobowo zmienionym). Natężenie prądu zmienia się zgodnie z odczuciami pacjenta do momentu odczuwania wyraźnych wibracji. Dochodzi w ten sposób do powstania w tkankach statycznego pola interferencyjnego.

W metodzie kinetycznej stosuje się ciągłą zmianę położenia elektrod względem siebie. Na skutek tego działania w tkankach wytwarza się dynamiczne pole interferencyjne. W tej metodzie wykorzystuje się elektrody w postaci rękawic nakładanych przez terapeutę wykonującego zabieg. Każda z rękawic jest składową jednego z dwóch obwodów. Istotne w metodyce zabiegu jest ścisłe przyleganie rękawic do powierzchni skóry pacjenta. Zastosowanie metody dynamicznej pozwala na większy zakres oddziaływania na tkanki bodźca terapeutycznego oraz zapobiega zjawisku przystosowania się tkanek do działania prądu impulsowego. Zabieg elektroterapii z wykorzystaniem prądów interferencyjnych Nemeca trwa około 6-15 minut. Maksymalny czas trwania zabiegu to 20 minut. W zależności od okresu choroby (ostry, podostry, przewlekły) zmienia się  długość zabiegu. Dla stanu ostrego zabiegi są najkrótsze. Seria zabiegów to od 10 – 20 zabiegów wykonywanych codziennie.

Działanie lecznicze prądów Nemeca

Biologiczne działanie prądów interferencyjnych zależy od wartości częstotliwości modulowanej, powstałej w tkankach. Przy wartości 100 Hz prąd ma intensywne działanie przeciwbólowe, a wartość od 25 do 50 Hz pobudza mięśnie do skurczu oraz korzystnie oddziałuje na krążenie obwodowe. Ponadto przy zakresie częstotliwości od 50 do 100 Hz prądy interferencyjne działają przeciwbólowo, zmniejszają napięcie mięśniowe, powodują przekrwienie tkanek, sprzyjają resorpcji obrzęków. Zastosowanie częstotliwości 90-100 Hz wykazuje działanie tłumiące dla układu sympatycznego. Prądy interferencyjne stosuje się więc najczęściej w przypadku zwiększonego napięcia mięśniowego, obrzęków, zaburzeń krążenia, bólu.

Wskazania i przeciwwskazania do zastosowania terapii z użyciem prądów Nemeca

Wskazania do stosowania prądów interferencyjnych najczęściej obejmują schorzenia dotyczące mięśni. Skuteczność ich oddziaływania odnotowuje się więc w przebiegu zaniku mięśni z bezczynności, osłabienia unerwienia mięśni, zwiększonego napięcia mięśniowego,  zaburzeń czynnościowych mięśni. Wskazaniem do stosowania jest także zaburzenie krążenia obwodowego (wczesne stadia) i reumatyczne zmiany w obrębie tkanek miękkich.  Przeciwwskazania do zabiegów z użyciem prądów Nemeca obejmują: występowanie bólu o nieznanej przyczynie, ostre i uogólnione stany zapalne, nowotwory, żylaki i skłonność do występowania zakrzepów, zaburzenia rytmu serca, ciąża, stwardnienie rozsiane, gruźlica, choroba Parkinsona, ostre stany zapalne i przebyte zapalenia w obrębie brzucha. Stosowanie tego rodzaju prądu jest przeciwwskazane także w przypadku uszkodzenia ciągłości skóry i zmian skórnych oraz czyraków, a także w sytuacji kiedy pacjent posiada metalowe implanty, endoprotezę lub rozrusznik serca. Bezwzględnie przeciwwskazane jest wykonywanie zabiegów na okolicę serca.

Autor: dr Katarzyna Kubasiak

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Fizjoterapeutka z 7-letnim stażem w pracy z pacjentami ortopedycznymi oraz sportowcami. Adiunkt w Zakładzie Anatomii Człowieka AWF w Krakowie. Ukończyła liczne kursy z zakresu anatomii palpacyjnej, terapii manualnej oraz terapii tkanek miękkich, a także specjalistycznych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

Zobacz artykuły tego autora