Zespół cieśni nadgarstka- możliwości leczenia.

Zespół cieśni kanału nadgarstka - historia

Historia zespołu cieśni kanału nadgarstka sięga 1854 roku kiedy to Sir James Paget opisał objawy występujące w przypadku pourazowej kompresji nerwu pośrodkowego. W 1924 roku Dr Herbert Galloway przeprowadził pierwsze uwolnienie więzadła poprzecznego nadgarstka.  Przełomowy moment stanowiła publikacja Dr Georga Phalena z roku 1966, w której dokładnie opisał diagnostykę ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Na podstawie 17-letnich doświadczeń opisał wnioski, które sformułował na podstawie pracy z 439 pacjentami, u których problem dotyczył 654 rąk.  Publikacje Phalena są do dzisiaj podstawą diagnostyki i terapii, a jednym z głównych testów diagnostycznych różnicujących zespół cieśni kanału nadgarstka jest właśnie test Phalena.

Zespół cieśni kanału nadgarstka – jak powstaje

Do ucisku nerwu może dojść na różnych poziomach, na całym jego przebiegu, jednak często kompresja ma miejsce w tunelach włóknisto-kostnych.  Najczęściej są to miejsca, w których nerwy krzyżują się z powierzchniami stawów. W przypadku zespołu cieśni kanału nadgarstka do ucisku nerwu pośrodkowego dochodzi w kanale nadgarstka zlokalizowanym na wysokości stawu promieniowo-nadgarstkowego. Inną przyczyną syndromu może być niezapalne niedokrwienie nerwu pośrodkowego.

Które grupy zawodowe są narażone na wystąpienie zespołu cieśni kanału nadgarstka? 

Procent wystąpienia patologii w populacji ogólnej ocenia się na 1,5-3%, a aż 5% w określonych grupach ryzyka. Do czynników ryzyka wystąpienia zespołu cieśni kanału nadgarstka należy palenie papierosów, otyłość, nadciśnienie, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroby nerek. Choroba może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się u osób w wieku od 40 do 60 lat i 5-krotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Charakterystyczne objawy zespołu cieśni kanału nadgarstka

Ze względu na złożoną budowę nerwów i ich różne funkcje: autonomiczne, czuciowe i motoryczne, objawy mogą dotyczyć tylko jednej z wymienionych funkcji lub być bardziej złożone. Objawy ze strony włókien autonomicznych u czuciowych to parestezje (drętwienie), ból, mrowienie w obszarze unerwianym przez nerw pośrodkowy. Objawy ze strony włókien motorycznych dotyczą osłabienia lub zaniku mięśni co powoduje upośledzenie ruchów precyzyjnych i ruchów chwytnych dłoni, wypadanie przedmiotów, niezdarność, ograniczenie funkcji ręki. Pierwsze objawy zwykle nie trwają ciągle i pojawiają się głównie w nocy. Zdarza się, że pacjentów budzi palący ból w obrębie kciuka, palca wskazującego i długiego. W takiej sytuacji pomaga czasowo energiczne potrząsanie ręką.

Metody leczenia zespołu cieśni nadgarstka

Leczenie operacyjne

Interwencje chirurgiczną zaleca się pacjentom z przewlekłą postacią choroby. Według badaczy zaledwie 40% pacjentów wymaga operacji. Zabieg polega na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka i uwolnieniu uciskanego nerwu. Po zabiegu operacyjnym zwykle ustępują objawy czuciowe, ale powrót pełnej funkcji ręki i zapobieganie zrostom wymagają rehabilitacji pooperacyjnej.

Leczenie rehabilitacyjne

W początkowym stadium choroby wskazane jest leczenie zachowawcze. Obecnie jako pierwszą metodę z wyboru zaleca się kompleksową rehabilitację. Obejmuje ona leczenie z użyciem fali uderzeniowej lub metody manualne w połączeniu z fizykoterapią (laser, termpoterapia). Niektórzy lekarze zalecają stosowanie szyn unieruchamiających i zastrzyków sterydowych, co z kolei w innych kręgach jest negowane ze względu na niekorzystny wpływ unieruchomienia oraz odziaływanie leków steroidowych na okoliczne tkanki.