Dom pomocy społecznej- założenie i wyposażenie

Dom pomocy społecznej (DPS) – codzienne funkcjonowanie placówki

Dom pomocy społecznej to placówka, do której trafiają zwykle osoby, u których niepełnosprawność spowodowana chorobą lub starczym wiekiem uniemożliwia samodzielne funkcjonowanie w warunkach domowych, a rodzina nie jest w stanie zapewnić codziennej pomocy i opieki. Zdarza się, że jest to znaczny stopień niepełnosprawności, ale często w Domu Seniora zamieszkują osoby o ograniczeniu samodzielności w lekkim stopniu, które same lub w konsultacji z rodziną czy pracownikiem pomocy społecznej zdecydowały się na przeniesienie do tego rodzaju placówki. W takim miejscu spotkamy więc osoby w różnym wieku, w różnym stadium  chorób i o różnym stopniu niepełnosprawności.

Jak sama nazwa wskazuje, Dom Pomocy Społecznej, najczęściej nie jest przejściową instytucją, czy placówką medyczną, a domem dla ludzi tam zamieszkujących. Bardzo często domem, w którym spędzają ostatnie lata życia, aż do śmierci. Ze względu na różnorodność wieku, niepełnosprawności i chorób współistniejących występujących u mieszkańców DPS, niezbędne jest zapewnienie pomocy specjalistycznej, zarówno medycznej, jak i psychologicznej, a także społecznej. Holistyczne podejście do osoby starszej w takim miejscu jest bardzo ważne, a prawo narzuca pewne standardy funkcjonowania placówki, które musi spełniać aby mogła powstać oraz legalnie i sprawnie funkcjonować.

Prywatny dom opieki (dom seniora) – wymogi prawne  

Rozporządzenie dotyczące domów opieki społecznej i podstawowe zadania placówki

Wymogi jakie powinna spełniać placówka, aby mogła funkcjonować jako dom pomocy społecznej reguluje szereg przepisów m.in. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 roku i zmieniające je Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityk i Społecznej z dnia 17 stycznia 2018 roku, z którymi warto zapoznać się w pełnym brzmieniu chcąc założyć prywatny DPS. Otwarcie działalności gospodarcze o charakterze Prywatnego Domu Seniora, może być dobrą decyzją przedsiębiorcy, ze względu na to, że społeczeństwo się starzeje, seniorów w naszym otoczeniu jest coraz więcej. Warto jednak, planując podjęcie takiej inwestycji, zapoznać się z aktualnymi wymaganiami prawnymi jakie musi spełniać.

Na starcie warto wiedzieć, że Dom Pomocy Społecznej  pełni nie tylko usługi bytowe, ale także opiekuńcze. Do usług bytowych jakie winna zapewnić placówka należy zagwarantowanie: miejsca pobytu (mieszkania), wyżywienia mieszkańców oraz zadbania o utrzymanie czystości pomieszczeń mieszkalnych i ogólnodostępnych na terenie DPS.

Usługi opiekuńcze w Domu Seniora obejmują: pomoc w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnację (także w czasie choroby), opiekę i pomoc w utrzymaniu higieny, zapewnienie kontaktu z otoczeniem. Zakres świadczonych usług uzależniony jest od stanu zdrowia,  także ogólnej sprawności pensjonariusza (sprawność fizyczna, sprawność intelektualna, samodzielność). Opieka powinna być zapewniona z poszanowaniem praw człowieka, szczególnie prawa do wolności, godnego życia, intymności i poczucia bezpieczeństwa. Dla mieszkańców DPS opieka świadczona jest całodobowo. Dodatkowo placówka może świadczyć usługi dla osób z zewnątrz np. gabinetu fizjoterapii czy terapii zajęciowej dostępnego także dla osób niezamieszkujących w Domu Seniora.

Kto może prowadzić Dom Pomocy Społecznej i jakie są zasady przyjmowania mieszkańców

Domy Pomocy Społecznej mogą mieć charakter publiczny lub być prywatną instytucją. Prowadzenie publicznych DPS jest zadaniem gminy lub powiaty, natomiast Domy prywatne mogą zostać założone i prowadzone przez osoby fizyczne, a także osoby prawne tj. fundacje, stowarzyszenia, inne organizacje społeczne. W przypadku placówek prywatnych opłaty za pobyt oraz zasady przyjmowania i rozpatrywania wniosków są indywidualnie ustalane przez przedsiębiorcę i zawarte w umowie o świadczenie usług opieki. Istotną kwestią jest przyjmowanie mieszkańców, skierowanych przez gminę, do prywatnych domów opieki w przypadku braku miejsc w instytucjach publicznych. W takim wypadku wysokość opłat warunkowana jest umową zawartą między prywatnym podmiotem prowadzącym dom a gminą.

Zezwolenie wojewody na prowadzenie Domu Seniora

Otwarcie placówki zapewniającej całodobową opiekę dla osób w podeszłym wieku poprzedza uzyskanie zezwolenia wojewody. Otrzymanie zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju Działalności Gospodarczej możliwe jest po spełnieniu odpowiednich warunków określonych we, wspomnianej już, ustawie o pomocy społecznej, spełniającej standardy zawarte w Rozporządzeniu oraz przedłożeniu odpowiednich dokumentów tj.: wniosku o zezwolenie, potwierdzenia posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, na której znajduje się dom, zaświadczenia odpowiedniego organu potwierdzającego możliwość użytkowania nieruchomości w kategorii XI załącznika do ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku (prawo budowlane), informacji o sposobie finansowania domu i braku zaległości w opłatach do ZUS i Urzędu Skarbowego, zaświadczenia o niekaralności oraz stanie zdrowia pozwalającym na prowadzenie placówki, przez osobę do tego wyznaczoną.

Dodatkowo należy przedstawić koncepcję prowadzenia Domu Seniora. Wydanie zezwolenia poprzedzają oględziny obiektu. Każda placówka otrzymująca zezwolenie wpisana jest do jawnego rejestru placówek zapewniających całodobową opiekę osób w podeszłym wieku, a numer PKD tego rodzaju działalności to 87.30.Z (pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych).

Zarejestrowanie działalności gospodarczej o charakterze Domu Seniora

Dopuszcza się możliwość prowadzenia DPS w dowolnej wybranej formie prawnej, z wyłączeniem spółki partnerskiej. Działalność należy zarejestrować w CEIDG (jednoosobowa działalność gospodarcza lub spółka cywilna) lub KRS (spółka jawna, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna).

Zatrudnienie kadry pracowniczej

Wymagania dotyczące Domów Opieki w zakresie całodobowym obejmują także warunki zatrudniania pracowników. Konieczne jest zatrudnienie co najmniej dwóch pracowników socjalnych, w pełnym wymiarze godzin, na stu mieszkańców domu. Niezbędne jest zapewnienie kontaktu z psychologiem oraz psychiatrą. Zagwarantowanie opieki zespołu terapeutyczno-opiekuńczego w pełnym wymiarze czasu pracy wg ściśle określonych wskaźników dla konkretnych typów domów (od 0,4 do 0,6 osoby na jednego mieszkańca domu).

Prawo budowlane czyli wymogi lokalowe dotyczące prowadzenia Domu Seniora czyli jakie warunki bytowe należy zapewnić mieszkańcom

Szereg wymogów lokalowych obejmuje konstrukcję samego budynku, a także pomieszczenia wewnątrz. Przede wszystkim budynek i jego otoczenie nie mogą wykazywać żadnych barier architektonicznych, uniemożliwiających przemieszczanie się osobom niepełnosprawnym. W przypadku budynku wielokondygnacyjnego niezbędne jest zainstalowanie windy dostosowanej do potrzeb osób starszych oraz niepełnosprawnych. Obowiązkowe jest wyposażenie budynku w system przyzywowo-alarmowy i alarm przeciwpożarowy. Budynek taki powinien być odpowiednio oznaczony tablicą informacyjną, na której należy umieścić dane dotyczące rodzaju zezwolenia oraz numer wpisu do rejestru.

Dom rejestrowany jako Dom Seniora powinien posiadać ściśle określoną minimalną liczbę pomieszczeń, a wśród nich: pokoje mieszkalne jedno- i wieloosobowe, pokoje pobytu dziennego, jadalnie, gabinet doraźnej pomocy medycznej, pomieszczenie pomocnicze (pralnia i suszarnia), pomocnicza kuchenka, pokój gościnny, zgodne z wyznaniem mieszkańca domu miejsce kultu religijnego (w przypadku osób, które nie mogą uczestniczyć w nabożeństwach poza placówką), inne pomieszczenia pomocnicze i techniczne, niezbędne do zaspokojenia potrzeb sanitarnych mieszkańców.

 Odrębne wymogi dotyczą pokoi mieszkalnych i określają wielkość pokoju jednoosobowego jako nie mniejszą niż 9m², a wieloosobowego – nie mniej niż 6m² przypadających na osobę. Przepisy określają także maksymalna liczbę osób w pokoju (3 dla osób poruszających się samodzielnie i 4 dla mieszkańców leżących). W pokoju obowiązkowo powinny znajdować się: łóżko rehabilitacyjne, dostosowane indywidualnie do potrzeb mieszkańca, szafa, stół, krzesła, szafka nocna dla każdego mieszkańca pokoju oraz odpowiednia liczba gniazdek elektrycznych. Wymogi dotyczące warunków sanitarnych narzucają konieczność wydzielenia jednej łazienki dla maksymalnie pięciu osób oraz toalety dla liczby maksymalnej - 4 osób. Pomieszczenia te powinny być wyposażone w uchwyty ułatwiające korzystanie.

Wymagania dotyczące wyżywienia i codziennej opieki

Wyżywienie na terenie Domu Seniora powinno obejmować 3 posiłki dziennie, w przypadku zaleceń dietetycznych lub lekarskich dostosowane w odpowiedni sposób do potrzeb mieszkańca. Określa się ściśle zapewnienie 4-godzinnej przerwy między posiłkami oraz wydawanie ostatniego z nich nie wcześniej niż o 18. Dodatkowo powinny zostać zapewnione drobne posiłki i napoje między posiłkami. Posiłki mogą odbywać się w miejscach do tego przeznaczonych (jadalnia) lub w pokoju mieszkalnym.

Należy zapewnić dostarczenie posiłku do miejsca wskazanego przez mieszkańca, a także karmienie, w razie potrzeby. Dodatkowo opieka codzienna powinna obejmować zapewnienie higieny osobistej, środków czystości i przyborów toaletowych. Mieszkańcy powinni mieć zagwarantowane sprzątanie pomieszczeń ogólnych i mieszkalnych co najmniej raz dziennie. Placówka winna zapewnić mieszkańcom również pomoc w czynnościach dnia codziennego (ubieranie, jedzenie, higiena osobista, korzystanie z toalety), a także zająć się organizacją czasu wolnego, pomocą w zakupach odzieży i obuwia i pielęgnacją w czasie choroby, łącznie z pomocą w korzystaniu z świadczeń zdrowotnych na terenie domu i poza nim.

Wyposażenie Domu Pomocy Społecznej czyli jaki sprzęt jest niezbędny w Domu Seniora

Bardzo istotnym elementem rozpoczęcia funkcjonowania DPS jest wyposażenie go w odpowiedni sprzęt. To oczywiście umeblowanie, o którym już wspominano, a także likwidacja barier architektonicznych i dodatkowe poręcze. Równie ważny jest jednak sprzęt rehabilitacyjny oraz urządzenia ułatwiające funkcjonowanie i higienę osób ze znaczną niepełnosprawnością. Przede wszystkim niezbędne do codziennego poruszania się na terenie DPS są wózki inwalidzkie, balkoniki (chodziki) oraz kule. Nie każdy mieszkaniec może posiadać własne, niezbędne zaopatrzenie ortopedyczne.

Ważne jest aby osoby zarządzające Domem Seniora zadbały o to, żeby zapewnić taką ilość wózków i innego sprzętu aby każda osoba mogła w dowolnym momencie przemieścić się w zamierzone miejsce. Jeśli chodzi o wózki inwalidzkie to najlepiej zaopatrzyć placówkę w kilka wózków klasycznych jak wózek inwalidzki ręczny New Classic lub wózek inwalidzki ręczny standardowy Marlin. Dla osób ze znacznym stopniem niedowładu ciała dobrze zaopatrzyć placówkę w dodatkowy wózek specjalny stabilizujący plecy i głowę jak wózek inwalidzki Netti 4UComfort CE Plus lub wózek inwalidzki umożliwiający stabilizację kręgosłupa szyjnego i głowy classic komfort. Samym mieszkańcom lub rodzinom osób starszych czy niepełnosprawnych można polecić zakup wózków inwalidzkich sterowanych elektrycznie.

 W przypadku chodzików dobrze posiadać zaplecze, na którym znajdą się zarówno chodziki niskie jak i wysokie. Szczególnie ważne w przypadku osób leżących, o dużym stopniu niepełnosprawności, są komfortowe łóżka rehabilitacyjne oraz podnośniki.

W zakresie łóżek rehabilitacyjnych dobrem wyborem są łóżka rehabilitacyjne burmeier. Szczególnie polecane i często kupowane jest łóżko rehabilitacyjne burmeier ALLURA lub łóżko rehabilitacyjne burmeier INOVIA, jednak każde z łóżek serii burmeier spełnia wymogi i standardy niezbędne do wygodnego funkcjonowania mieszkańca oraz jego opiekunów. Kolejnym często kupowanym łóżkiem rehabilitacyjnym jest łóżko rehabilitacyjne BARIATRIC LUX. Należy zwrócić uwagę na materac wykorzystywany w łóżku rehabilitacyjnym. Osoby leżące mogą bowiem wymagać zastosowania materaca przeciwodleżynowego (najczęściej polecany produkt to materac przeciwodleżynowy dwuwarstwowy ESCULAP lub nieco tańszy materac przeciwodleżynowy gofrowany). 

Dobrze zwrócić uwagę na umeblowanie pokoju z łóżkiem rehabilitacyjnym. Ze względu na specyficzną budowę i wysokość łóżek konieczne jest zakupienie odpowiedniego stolika. Specjalistyczne szafki przyłóżkowe np. szafka przyłóżkowa VIRGO LUX lub VIRGO „H” posiadają dodatkowy blat umożliwiający spożywanie posiłków osobie przebywającej w łóżku VIRGO LUX dodatkowo ma blat regulowany. Dodatkowym atutem tego rodzaju szafek są zamontowane kółka, które pozwalają na przysuwanie szafki blisko łóżka tak aby znajdowała się w zasięgu rąk mieszkańca lub opiekuna.

Dom opieki nad osobami starszymi powinien posiadać swoją salę rehabilitacyjną (salę do kinezyterapii), która zaopatrzona będzie w barierki do spacerowania, drabinki, a także sprzęt do ćwiczeń – obciążniki, dyski i poduszki do ćwiczeń stabilizujących, taśmy. Ze względu na ograniczoną sprawność osób korzystających i osłabioną siłę mięśniową wygodnym elementem funkcjonowania rehabilitacji będzie UGUL, umożliwiający wykonywanie ćwiczeń w odciążeniu lub nowoczesne jego odpowiedniki tj. Therapy Master. To co można zauważyć na terenie tego typu placówek to chęć do ćwiczeń w postaci różnego rodzaju gier, dlatego istotne jest bardzo profesjonalne wyposażenie sali rehabilitacyjnej wraz z zagwarantowaniem sprzętu dodatkowego w postaci piłek, rzutek itp.