Wózki inwalidzkie- na jaki się zdecydować.

Zakup wózka inwalidzkiego to często nie lada wyzwanie dla osób z trwałą niepełnosprawnością. O ile wybór tego rodzaju zaopatrzenia ortopedycznego na kilkutygodniowy lub kilkumiesięczny czas powrotu do zdrowia nie stanowi większego problemu o tyle wybór odpowiedniego wózka inwalidzkiego użytkowanego na stałe odgrywa istotną rolę w aspekcie funkcjonalności osoby chorej. Dobrze dobrany wózek inwalidzki pozwala na łatwe pokonywanie barier architektonicznych, znaczenie ułatwia codzienne funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej, a jego użytkowanie jest proste i nie wymaga dużego nakładu energii ze strony użytkownika. Źle dopasowany wózek może stanowić źródło problemów w poruszaniu się osoby chorej oraz być dużym obciążeniem fizycznym.

Wybór wózka inwalidzkiego jest kwestią indywidualną i zależy od potrzeb osoby niesprawnej oraz rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Istnieją trzy składowe, które warto wziąć pod uwagę podczas wyboru wózka. Pierwszą jest rodzaj schorzenia, ponieważ warunkuje ono wybór między wózkiem manualnym, a elektrycznym. Kolejną wytyczną jest stopień samodzielności użytkownika wózka inwalidzkiego. Ostatnią kwestią na jaką należy zwrócić uwagę jest poziom codziennej aktywności ruchowej jaką prezentuje osoba potrzebująca wózka.

Podstawowe elementy konstrukcji wózka inwalidzkiego  - wózek tradycyjny

Bardzo istotnym elementem wózka inwalidzkiego jest jego rama. Przed zakupem sprzętu należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę z jakiego materiału została wykonana. Stalowa rama jest bardzo wytrzymała, a także stosunkowo niedroga. Jednocześnie jest jednak ciężka co powoduje zmniejszona zwrotność wózka i ogranicza funkcjonowanie użytkownika.

Inne materiały z jakich wykonywane są ramy wózków inwalidzkich to aluminium lub tytan. Ramy takie są lżejsze od stalowych, dzięki czemu wózek jest bardziej zwrotny, łatwo się nim manewruje. Wózki takie są jednak znacznie droższe od tych z ramą stalową.

Kolejną ważną cechą wpływającą na użytkowanie wózka jest jego konstrukcja. Warto zwrócić uwagę na sposób w jaki będziemy przechowywać lub transportować wózek. Składana rama znacznie ułatwia przechowywanie oraz jego transport, ale klamra, umiejscowiona w tym wypadku pod siedziskiem, utrudnia z kolei manewrowanie sprzętem. W przypadku osób aktywnych jest to znaczne utrudnienie i zdecydowanie warto zdecydować się na wózek z ramą sztywną. Osoby mniej aktywne, często starsze, decydują się z kolei na wózek składany, który łatwo można przewozić i korzystać w różnych miejscach. Wózek inwalidzki powinien być idealnie dopasowany do osoby użytkującej pod kątem parametrów technicznych takich jak szerokość i głębokość siedziska oraz wysokość oparcia. Odpowiednio dopasowane siedzisko gwarantuje stabilizację i utrzymanie prawidłowej postawy.

Źle dobrane siedzisko powoduje niewłaściwe ułożenie ciała podczas użytkowania co może skutkować mniejsza wygodą użytkowania, zaburzeniami w układzie mięśniowo-szkieletowym, a także sprzyjać powstawaniu odleżyn. Wybierając oparcie wózka należy zwrócić uwagę na kąt jego ułożenia oraz wysokość. Odpowiednie podparcie z tyłu umożliwia utrzymanie właściwej postawy ciała. Dodatkowo składane oparcie ułatwia transport wózka inwalidzkiego.

Wózek inwalidzki dla aktywnych

Dla osób aktywnych, które aktywnie uczestniczą w życiu towarzyskim, zawodowym, a także aktywnościach fizycznych dla osób niepełnosprawnych, idealnym rozwiązaniem jest wózek inwalidzki typu active.  Konstrukcja wózków typu active jest lekka. Dzięki temu wózek jest bardzo zwrotny i szybki. Wózek inwalidzki tego typu powinien idealnie pasować rozmiarowo do osoby użytkującej. Wózek inwalidzki active nie posiada zagłówka i podłokietników. Jest dzięki temu bardziej mobilny i szybszy. Rama wózka powinna być bardzo trwała, ze względu na zwiększoną eksploatację ale jednocześnie lekka. Zdecydowanie rama wózka aktywnego nie powinna być składana. Oparcie wózka aktywnego tworzy z siedziskiem kąt ostry, jest niskie dzięki czemu nie hamuje ruchów i stymuluje mięsnie szkieletowe do pracy. Większe pochylenie oparcia zapewnia lepszą stabilność podczas jazdy. Wózek inwalidzki typu active można bardzo dokładnie dopasować do potrzeb użytkownika. Tego rodzaju wózki mają możliwość regulacji położenia środka ciężkości. Dodatkowo możliwa jest regulacja kąta nachylenia kół do podłoża (camber). Bardziej ukośne ułożenie kół pozwala na lepszą zwrotność oraz stabilność na zakrętach i podjazdach/ zjazdach.

Koła wózka aktywnego posiadają szybkozłącza, które umożliwiają szybkie wypięcie i ponowne zamontowanie koła. Możliwa jest także modyfikacja rozstawienia kół co wpływa na wygodne napędzanie wózka. Koła przednie nie są pompowane w tego typu wózkach co ułatwia prowadzenie. System hamulcowy skonstruowany jest w taki sposób aby nie utrudniać szybkiej jazdy. Hamulce można przenosić z górnej części ramy na dolną. W wózkach aktywnych służą one głównie do parkowania sprzętu.

Duża niezależność użytkownika czyli elektryczny wózek inwalidzki

Wózek inwalidzki o napędzie elektrycznym to innowacyjne rozwiązanie ułatwiające niezależność i  sprawne przemieszczanie się osoby niepełnosprawnej. Z konstrukcyjnego punktu widzenia jest to wózek przypominający tradycyjną wersję ręczną ale z dodatkowo zamontowanym silnikiem oraz przełącznikiem jazdy. W elektrycznych wózkach inwalidzkich stosuje się kilka rodzajów silników o różnej mocy. Standardowo moc wynosi między 150 do 350 Wat i pozwala na rozwinięcie prędkości od 6 do 15 km/h. Wózek posiada akumulator, najpopularniejsze obecnie są suche akumulatory żelowe, w których nie jest konieczne uzupełnianie płynów. Należy pamiętać o tym aby nie dopuścić do całkowitego rozładowania akumulatora. Ładowanie baterii akumulatora w wózku elektrycznym odbywa się z użyciem ładowarki prądu stałego z transformatorem, a do pełnego naładowania potrzeba około 6-8 godzin.

Wózek elektryczny jest zaopatrzony w sterowniki, które mają możliwość indywidualnego dopasowania do potrzeb i możliwości użytkownika. Wózek zaopatrzony jest w różnego rodzaju narzędzia sterujące. Może to być klasyczny „joystick” ręczny, ale także nowoczesne formy sterowane stopą, ustami, brodą. Najnowsze technologie umożliwiają nawet sterowanie wydychanym powietrzem. Rozmiar siedziska wózka elektrycznego powinien być dobrany indywidualnie dla każdego użytkownika, podobnie jak w wózkach tradycyjnych. Siedzisko może być odpowiednio wyprofilowane. Siedziska w tego rodzaju wózkach są zwykle obrotowe, a kąt nachylenia oparcia jest regulowany.

Wózki elektryczne wyposażone są w 3 rodzaje kół: koła napędowe (przednie), koła tylne i antywywrotowe. Posiadają one oponowy szosowe z lekko wyżłobionym bieżnikiem lub posiadające grubszy bieżnik opony terenowe. Bardzo istotnym elementem elektrycznego wózka inwalidzkiego jest oświetlenie. Światła w jakie zaopatrzony jest wózek wymagane są prawem drogowym. Wózek elektryczny posiada więc przednie i tylne światła oraz kierunkowe (sygnalizatory zmiany kierunku jazdy). Przy wyborze wózka elektrycznego warto zwrócić uwagę przede wszystkim na takie parametry jak: promień skrętu wózka, dopuszczalne obciążenie, moc silnika i maksymalny zasięg akumulatora bez dodatkowego ładowania.

Dofinansowanie NFZ na zakup wózka inwalidzkiego

Zakup wózka inwalidzkiego to często inwestycja na lata. Koszt dobrego wózka, szczególnie typu active lub elektrycznego przekracza czasami możliwości finansowe osoby niepełnosprawnej. Warto więc zapoznać się z możliwościami dofinansowania zakupu wózka przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie z dnia 29 maja 2017 roku  zlecenie na zakup wózka inwalidzkiego ważne jest bezterminowo. Zlecenie może wypisać lekarz specjalista posiadający kontrakt z NFZ. Konieczne jest użycie specjalnego druku na zlecenia tego rodzaju. W otrzymanym zleceniu powinien zostać zawarty kod zaopatrzenia. Każdy rodzaj wózka inwalidzkiego posiada inny kod. Następnie zlecenie należy potwierdzić w swoim oddziale NFZ.

Ważną informacją jest czas w jakim można ubiegać się o dofinansowanie na zakup wózka. Osoby dorosłe mogą realizować zlecenie co 5 lat, a w przypadku dzieci i młodzieży do 18 roku życia o dofinansowanie można starać się co 3 lata. Istnieje możliwość skrócenia czasu użytkowania wózka w uzasadnionych i indywidualnie rozpatrywanych przypadkach. Co rok można także ubiegać się o dofinansowanie na remont sprzętu.