Drętwienie palców u rąk- skąd się bierze i co oznacza

Drętwienie – próba definicji pojęcia

Na wstępie warto uzmysłowić sobie czym jest drętwienie. Większość ludzi prawdopodobnie kiedykolwiek doświadczyła epizodu drętwienia czy to palców u rąk, czy dłoni, czy też stopy. To jest uczucie odczuwane kiedy zbyt długo siedzimy na „podwiniętych” nogach lub przez dłuższy czas opieramy się na jednym ramieniu. Przez wielu pacjentów drętwienie opisywane jest jako uczucie mrowienia, ograniczenia czucia w okolicy zdrętwiałej. Szerzej pojęcie to nazywamy parestezjami, które obejmują mrowienie, drętwienie, zaburzenia uczucia, uczucie prądu. Zwykle tego typu objawy związane są z zaburzeniami w obrębie nerwów obwodowych ale mogą być spowodowane innymi chorobami i urazami.

Przyczyn szukamy w zależności od obszaru drętwienia

Zanim rozpoczniemy próbę poszukiwania przyczyny drętwienia warto zwrócić uwagę jaki obszar dłoni i palców jest objęty parestezjami. Dłoń zaopatrują trzy różne nerwy obwodowe. Zakres unerwienia czuciowego jest ściśle określony dla każdego z nich.

• Nerw łokciowy unerwia więc mały palec (palec V), palec serdeczny (palec IV) oraz dolną połowę bocznej części palca środkowego (palec III), a także grzbietową i dłoniową powierzchnię dłoni odpowiadającą wymienionym palcom.

• Nerw promieniowy to objawy w obrębie przyśrodkowej części połowy palca środkowego (bez opuszka), połowy palca wskazującego (palec II), oraz grzbietowej powierzchni kciuka, a także grzbietowej powierzchni dłoni odpowiadającej wymienionym placom.

• Nerw pośrodkowy z kolei to unerwienie czuciowe obejmujące połowę palca IV, palec III, palec II i kciuk, dłoniową powierzchnię dłoni na poziomie wymienionych palców oraz opuszki palców II i III. Znając mapę unerwienia poszczególnych struktur łatwiej szukać przyczyn pojawiających się objawów.

Przyczyny drętwienia dłoni w obrębie kończyny górnej

Poszukując przyczyny drętwienia palców rąk w pierwszej kolejności pacjenci poszukują przyczyny „najbliżej” czyli w obrębie dłoni, ręki. Dobry diagnosta zdaje sobie sprawę, że przyczyna może leżeć w miejscu oddalonym, przede wszystkim ze względu na złożoną budowę układu nerwowego, a także powięziowego. Do przyczyn leżących w pobliżu miejsca drętwienia należą, w tym wypadku, przede wszystkim choroby przebiegające z uciskiem struktur anatomicznych na nerw w okolicy nadgarstka, a także na wyższych poziomach kończyny górnej.

Zespół cieśni kanału nadgarstka

W przebiegu choroby dochodzi do ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Przyczyną choroby jest najczęściej nasilający się stopniowo obrzęk zapalny lub zwyrodnienie i przerost tkanek otaczających nerw, co skutkuje jego uciskiem. Objawy ucisku to drętwienie oraz mrowienie palców unerwianych przez nerw pośrodkowy (palec I-III oraz połowa palca IV), osłabienie siły chwytu ręki oraz ograniczenie funkcji manipulacyjnych dłoni. W zaawansowanych stadiach pacjenci skarżą się na nieustające drętwienie palców oraz wypadanie przedmiotów z rąk.

Objawy nasilają się w nocy, a także podczas wykonywania niektórych czynności. W badaniach naukowych jako przyczynę choroby wskazuje się często nadmierne obciążeni podczas pracy zawodowej np. praca biurowa (ręka kierująca myszką), gra na fortepianie. Diagnostyka opiera się przede wszystkim na analizie zgłaszanych objawów, badaniu ENG, a także testach diagnostycznych – test Phalena. W przeszłości większość pacjentów z zdiagnozowaną „cieśnią nadgarstka” kierowano na zabieg operacyjny uwolnienia uciśniętych struktur. Obecnie w pierwszej kolejności stosuje się leczenie zachowawcze (rehabilitacja), które obejmuje: falę uderzeniową, ultradźwięki, laser, a przede wszystkim manualną pracę w obrębie tkanek miękkich i powięzi.

Zespół rowka nerwu łokciowego

Jeśli objawy dotyczą palców i powierzchni dłoni unerwianej przez nerw łokciowy warto szukać przyczyny w miejscu, w którym nerw ten położony jest najbardziej powierzchownie, a więc w rowku w okolicy stawu łokciowego. Diagnostyka oparta jest na analizie objawów, a potwierdzenie przypuszczalnej diagnozy można otrzymać dzięki badaniu ENG nerwu łokciowego. Leczenie schorzenia oparte jest głównie na fizjoterapii kończyny górnej. Stosowane są zabiegi fizykalne takie jak: laser, krtioterapia, elektrostymulacja, jonoforeza, fonoforeza, magnetoterapia, fala uderzeniowa. Podstawą terapii powinna być jednak terapia mięśniowo-powięziowa okolicy łokcia i całej kończyny górnej, a także neuromobilizacja.

Nietypowy ucisk lub uraz nerwu na obwodzie

Wymienione powyżej okolice to obszary, w których nerwy przebiegają najbardziej powierzchownie i są narażone na ucisk lub podrażnienie. Należy jednak pamiętać, że urazy na każdy poziomie kończyny górnej mogą skutkować różnego stopnia uszkodzeniem nerwów obwodowych. Także zaburzona praca powięzi lub nadmierne napięcia mięśni mogą skutkować podrażnieniem gałązek nerwowych i opisanymi wyżej objawami. Warto więc badać każdy poziom przebiegu nerwu w poszukiwaniu przyczyny.

Jedną z nietypowych okolic ciała związaną bardzo często z drętwieniem palców unerwianych przez nerw łokciowy z jednoczesnymi objawami bólowymi w obrębie ramienia jest obszar mięśnia najszerszego grzbietu. Punkty spustowe w obrębie tego mięśnia mogą generować bardzo silne objawy w okolicy kończyny górnej, wraz z drętwieniem palców dłoni. W przypadku słusznej diagnozy terapia tego obszaru jest szybka i polega na manualnym rozluźnieniu punktu spustowego lub nakłuciu okolicy napiętej suchą igłą (medyczna akupunktura).

Schorzenia odcinka szyjnego kręgosłupa

Szeroko pojęta dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa, niestabilność odcinka szyjnego kręgosłupa, napięcia mięśni przykręgosłupowych czy obręczy barkowej, to zmiany, które mogą dawać objaw drętwienia kończyny, dłoni czy palców. W zależności od nasilenia zmian pojawiają się objawy o różnym nasileniu. W stanach zaawansowanych towarzyszy im podrażnienie włókien ruchowych, a więc osłabienie siły mięśniowej, niedowłady, zniesienie odruchów. To bardzo często występujący problem. Wielokrotnie leczony przez długi czas obwodowo, a mający swoje źródło w kręgosłupie.

Stwardnienie rozsiane przyczyną drętwienia różnych okolic ciała

Jedną z poważnych i nieuleczalnych chorób jakiej objawem mogą być parestezje jest stwardnienie rozsiane (SM). To przewlekła choroba zapalna, która przebiega z demielinizacją tkanki nerwowej. Pojawiają się liczne ogniska demielinizacyjne, które w zależności od lokalizacji wywołują liczne, często niejednoznaczne, objawy chorobowe. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Oprócz parestezji objawy obejmują: zaburzenia ruchowe, czuciowe, równowagi, widzenia, poznawcze oraz nastroju. Jak już wspomnieliśmy objawy nie są jednoznaczne, a diagnozę stawia się na podstawie widocznych ognisk demielinizacyjnych w badaniu MRI i zmian płynu mózgowo-rdzeniowego. Rozpoznanie choroby, szczególnie we wczesnym jej okresie, jest trudne i wymaga dokładnej i długotrwałej obserwacji i diagnostyki oraz pojawienia się co najmniej dwóch rzutów choroby. Należy pamiętać, że drętwienie jest tylko jednym z wielu objawów tej choroby i jego występowanie bez innych objawów towarzyszących rzadko jest spowodowane SM.

Zaburzenia wodno-elektrolitowe (hypokalcemia, hyperkaliemia)

Znaczne niedobory wapnia lub nadmiar potasu w organizmie również mogą być przyczyną wystąpienia uczucia drętwienia jako jednego z szeregu objawów towarzyszącym tego rodzaju zaburzeniom mineralnym.

Inne przyczyny występowania parestezji

Do rzadziej występujących przyczyn pojawienia się parestezji zalicza się choroby zakaźne takie jak tężec, wścieklizna. Stosunkowo często diagnozowaną przyczyną wystąpienia drętwienia są zaburzenia psychiczne np. nerwice lękowe czy wegetatywne. W przypadku chorób psychicznych często przyczyna jest bardzo długo szukana w innych układach. Ważne jest znalezienie odpowiedniej przyczyny, przede wszystkim przy długotrwałym drętwieniu ze względu na ciągłe podrażnienie układu nerwowego w wyniku obecnych stale objawów.

Należy pamiętać, że nerw to struktura regenerująca się niezwykle wolno w związku z czym należy uzbroić się w cierpliwość w oczekiwaniu na efekty wszelkich form terapii.

Autor: mgr Kaja Kwiatkowska

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Posiada 7-letni staż w zawodzie fizjoterapeutki oparty na pracy z pacjentami ortopedycznymi, urazowymi oraz sportowcami. Ukończyła liczne szkolenia z zakresu terapii manualnej oraz specjalistycznych form ćwiczeń ruchowych.

Zobacz artykuły tego autora