Anatomia stawu skokowego

Powszechnie przyjęło się określenie stawu skokowego jako jednej, anatomicznej struktury łączącej podudzie ze stopą. Anatomiczna budowa tego stawu jest jednak zdecydowanie bardziej złożona. Staw skokowy jest stawem piętrowym (staw skokowy górny i staw skokowy dolny). Dodatkowo wyróżnia się staw skokowy tylny i przedni (łączące się w staw skokowy dolny). To połączenia stawowe kości skokowej, od której pochodzi nazwa potoczna tej okolicy z otaczającymi ją kośćmi podudzia i stopy. Na potrzeby analizy urazu jakim jest skręcenie stawu skokowego przybliżymy anatomię stawu skokowego górnego oraz dolnego i więzadeł jakie znajdziemy w tym obszarze. Staw skokowy górny jest stawem zawiasowym łączącym koć skokową z dalszymi nasadami kości podudzia (staw skokowo-goleniowy).

Istotnym elementem w analizie urazów tej okolicy jest budowa torebki stawowej, która jest luźniejsza z przodu i z tyły, a bardziej napięta po stronie bocznej i przyśrodkowej co pozwala na stabilizację stawu bez wyraźnego ograniczenia jego ruchomości. Elementy dodatkowe, które wraz z torebką stawową stabilizują staw i utrzymują jego pracę w osi kończyny to więzadło trójgraniaste, więzadło skokowo-strzałkowe przednie, więzadło skokowo-strzałkowe tylne oraz więzadło piętowo strzałkowe. Więzadła występują po bocznych stronach stawu dzięki czemu, podobnie jak torebka stawowa, nie ograniczają ruchomości stawowej. Staw skokowy dolny to połączenie kości skokowej z piętową oraz kości skokowej z piętową i łódkową. Staw skokowy dolny stabilizuje 7 więzadeł. Do skręcenia stawu skokowego dochodzi jednak najczęściej w stawie skokowym górnym, a więzadła które ulegają uszkodzeniu to więzadło trójgraniaste oraz więzadła skokowo-strzałkowe.

Skręcenie stawu – definicja urazu

Skręcenie stawu to uraz, w trakcie którego dochodzi do przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu stawu. W wyniku skręcenia dochodzi do uszkodzenia struktur okołostawowych i wewnątrzstawowych: torebki stawowej, więzadeł, przyczepów ścięgien, chrząstki stawowej. Poziom uszkodzenia poszczególnych struktur zależy od stopnia urazu oraz rodzaju stawu. W silniejszych urazach może dochodzić także do uszkodzenia struktur kostnych.

Rozpoznanie skręcenia stawu skokowego

Standardową procedurą w przebiegu diagnostyki skręcenia stawu jest wykonanie zdjęcia RTG w celu oceny tkanki kostnej i wyeliminowania złamań. Podstawowym badaniem oceniającym stopień skręcenia orz struktury okołostawowe jest jednak USG. W obrazie ultrasonograficznym obserwujemy skutki urazu. W połączeniu z badaniem fizykalnym i obserwacją typowych objawów skręcenie tj.: obrzęk stawu, ocieplenie okolicy stawu, zaczerwienienie, krwiak, postawiona zostaje diagnoza i wprowadzone odpowiednie leczenie.

Leczenie urazu skrętnego stawu skokowego

Leczenie skręcenia stawu skokowego uzależnione jest od rodzaju uszkodzonych struktur. W stanie ostrym zaleca się stosowanie procedury PRICE, która ma za zadanie ograniczenie stanu zapalnego. Obecnie składową tej procedury, którą stanowi odpoczynek, coraz częściej zastępuje wprowadzenie ruchu już w pierwszych dniach po urazie. Zarówno w stanie ostrym jak i podostrym oraz przewlekłym wynikającym ze skręcenia stawu skokowego zaleca się rehabilitację w postaci fizykoterapii (laseroterapia, magnetoterapia, elektroterapia, krioterapia), przede wszystkim pakiet laser + fonoforeza z użyciem ultradźwięków + krioterapia.

W tym celu warto skorzystać z aparatów łączących w sobie różne zastosowania fizykoterapeutyczne jak Solatronic SL-3czy BTL -5800 SL COMBI (laser i ultradźwięki) lub Aparat do elektro- UD i laseroterapii Solatronic SLE

 Główny element fizjoterapii stanowi jednak terapia manualna oraz mięśniowo-powięziowa, której celem jest ograniczenie narastania blizny i zrostów pourazowych oraz zachowanie lub przywrócenie pełnej ruchomości stawu. Jak już wspomnieliśmy, od pierwszej doby pourazowej, zaleca się stopniowe wprowadzanie ruchu w zakresie bezbolesnym oraz poszerzanie z biegiem czasu stopnia trudności ćwiczeń, aż do odzyskania pełnej sprawności.

Do tego etapu rehabilitacji przydadzą się taśmy rehabilitacyjne Thera Band oraz sprzęt służący do wykonywania ćwiczeń równoważnych i stabilizujących, między innymi dyski korekcyjne i trenery równowagi (szczególnie polecany trener równowagi MSD). Bardzo rozległe skręcenia „kostki” wymagają częściowego unieruchomienia w postaci stabilizatorów, bandaża elastycznego lub kinesiotapingu. Nie stosuje się w przypadku tego typu urazów unieruchomienia sztywnego (gips, szyna gipsowa). Czas powrotu do pełnej sprawności jest indywidualny i zależy od stopnia urazu.