Techniki neuromobilizacji – sposób działania oraz obszary zastosowania

Neuromobilizacja jako forma terapii manualnej

Neuromobilizacja to jedna z metod wchodzących w skład szeroko pojętej terapii manualnej. Metoda ta oparta jest na zastosowaniu specjalistycznych technik oddziaływania na tkanki, które umożliwiają bezpośrednią stymulację tkanki nerwowej. Neuromobilizację stosuje się w celu usprawnienia ruchomości nerwów oraz ich ślizgu w stosunku do otaczających tkanek. Metoda ta pozwala na normalizację pracy nerwu oraz przywrócenie jego pełnej funkcji. 

Budowa układu nerwowego a neuromobilizacja

Układ nerwowy człowieka jest obszarem, który zostaje poddany dużym napięciom. Tkanka nerwowa jest więc tkanką o wysokiej odporności na uszkodzenia. Dla przykładu nerw pośladkowy wytrzymuje napięcia rzędu 130% zanim dojdzie do jego uszkodzenia. Jednocześnie spotkać możemy problemy w obszarze tkanki nerwowej związane z zdecydowanie mniejszymi obciążeniami np. zespół cieśni kanału nadgarstka. Tego rodzaju schorzenia, występujące pomimo dużej odporności na uszkodzenia mechaniczne, związane są z wysokim zapotrzebowaniem włókien nerwowych na substancje odżywcze oraz tlen. Naczynia krwionośne nerwów cechuje wysoka wrażliwość na nacisk oraz napięcia mechaniczne otaczających tkanek. Na skutek zwiększonych napięć w obszarze mięśni otaczających nerw lub w wyniku jego mechanicznego ucisku dochodzi więc do zaburzenia ukrwienia tkanki, ograniczenia jej ruchomości, a co za tym idzie powstania czasowej lub trwałej dysfunkcji nerwu.

Charakterystyczne objawy dysfunkcji nerwów

            Nawet niewielkiego stopnia uszkodzenie struktury tkanki nerwowej wywołuje charakterystyczne dla układu nerwowego objawy. Należą do nich: ból promieniujący, parestezje (mrowienie, drętwienie), zaburzenia czucia oraz osłabienie siły mięśni lub utrata ich funkcji. Tego rodzaju dolegliwości występują w przebiegu poważnych uszkodzeń i ucisków w obszarze nerwów ale także na podłożu, pozornie niegroźnego, uwięźnięcia nerwu obwodowego co oznacza zaburzenie ruchomości nerwu względem tkanek sąsiadujących.

Przebieg terapii z wykorzystaniem technik neuromobilizacji

            Przed przystąpieniem do neuromobilizacji należy przeprowadzić dokładny wywiad medyczny wraz z badaniem fizykalnym zawierającym podstawową ocenę neurologiczną z wykorzystaniem testów diagnostycznych. Dzięki temu jesteśmy w stanie ocenić napięcie oraz ogólny stan nerwu obwodowego.

W diagnostyce pomocna jest także analiza badania ENG nerwu obwodowego. Testy fizykalne, jakie wykorzystywane są w ocenie obwodowej tkanki nerwowej, to: ULTT (badanie napięcia nerwów kończyny górnej – nerw pośrodkowy, nerw łokciowy, nerw promieniowy, nerw mięśniowo-skórny) oraz LLNTT (badanie napięcia nerwów kończyny dolnej; w tym: Slump test, SLR oraz test napięcia nerwu udowego). W przypadku dodatniego wyniku testu oraz gdy obserwujemy widoczne ubytki neurologiczne wraz zaostrzeniem objawów podczas testowania wskazane jest przeprowadzenie zabiegu neuromobilizacji.

Neuromobilizacja to metoda, w której stosuje się ułożenie kończyny, kręgosłupa oraz głowy w odpowiedniej dla danego nerwu pozycji. Pozycja ta wraz z odpowiednim kierunkiem ruchu kończyny generuje rozciąganie lub ślizg nerwu. W trakcie jednego zabiegu wykonywane jest przyjęcie odpowiedniej pozycji oraz wykonanie w niej ruchów pulsujących przez około minutę lub do momentu zgłoszenia przez pacjenta zmniejszenia objawów. Odczucia podczas terapii obejmują rozciąganie, uczucie ciepła, delikatne mrowienie. Neuromobilizacja nie powinna wywoływać objawów bólowych.

Obszary wykorzystanie metody neuromobilizacji

            Najczęściej spotykanym schorzeniem, w którym zalecane jest wykonanie neuromobilizacji, jest zespół cieśni kanału nadgarstka (potocznie: cieśń nadgarstka), w przebiegu którego dochodzi do zaburzenia odżywienia i ruchomości nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Inne nerwy obwodowe, które mogą zostać poddane neuromobilizacji to: nerw promieniowy, nerw mięśniowo-skórny, nerw pośrodkowy, nerw łokciowy, nerw kulszowy, nerw udowy, nerwy piszczelowe i strzałkowe, nerwy podeszwowe.

Neuromobilizacja jako uzupełnienie innych form terapii

            Należy pamiętać, że neuromobilizacja powinna być jednym z elementów terapii, a nie jedyną wykorzystywaną w jej przebiegu metodą. Należy wyeliminować także przyczynę dysfunkcji nerwu. W trakcie terapii ważne aby pamiętać, że tkanka nerwowa jest bardzo wrażliwą tkanką, przez co powinna być stymulowana z dużą dozą ostrożności.

Autor: mgr Kaja Kwiatkowska

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Posiada 7-letni staż w zawodzie fizjoterapeutki oparty na pracy z pacjentami ortopedycznymi, urazowymi oraz sportowcami. Ukończyła liczne szkolenia z zakresu terapii manualnej oraz specjalistycznych form ćwiczeń ruchowych.

Zobacz artykuły tego autora