Na jakiej zasadzie działa pole elektromagnetyczne?

Pole elektryczne i magnetyczne są w pewnym sensie do siebie podobne. Są one przestrzeniami, w których siły oddziałują na odpowiednie ładunki. W polu elektrycznym dzieje się to wokół ładunków dodatnich lub ujemnych, a w polu magnetycznym wokół biegunów magnesu. Jeśli opisane pola nie zmieniają się w czasie są to pola statyczne, które nie wywierają żadnego wpływu na jony. Inaczej sprawa wygląda w przypadku pola zmiennego. Od XIX wieku znane jest zjawisko elektromagnetyzmu, które wskazuje na posiadanie zarówno pola elektrycznego jak i magnetyczne przez każdy ładunek elektryczny znajdujący się w ruchu.

Biologiczne oddziaływanie pola magnetycznego w rehabilitacji

Pole magnetyczne to jedyna postać energii, która przenika przez całe ciało docierając do każdej komórki. Mechanizm oddziaływania na tkanki oparty jest na ogólnych zasadach działania pola elektromagnetycznego na elektrony i jony. Na skutek odziaływania zmiennego pola magnetycznego dochodzi do indukcji zmiennego napięcia w strukturach elektrolitowych co prowadzi do powstania prądy kataforetycznego. Wpływ sił Lorentza prowadzi do oscylacji jonów ujemnych i dodatnich w błonach komórkowych co prowadzi do zmiany ich przepuszczalności i transportu przez błony. Co za tym idzie dochodzi do zwiększenia dyfuzji przez błony oraz zmian w zakresie elektroosmotycznych procesów fizjologicznych.

Bardzo ważnym i najdokładniej dotychczas poznanym efektem oddziaływania pola magnetycznego jest jego pobudzający wpływ na wzrost kości. Zmienne pole magnetyczne poprzez indukcję w tkankach prądu elektrycznego wywiera wpływ na systemy piezoelektryczne, do których należą między innymi kolagen i keratyna, a także inne związki białkowe. Obciążenie jednej powierzchni kości wiąże się z polaryzacją ładunków przeciwległej powierzchni co prowadzi do powstania prądu piezoelektrycznego pobudzającego wzrost kości. 

Działanie pola elektromagnetycznego prowadzi także do zmian właściwości fizykochemicznych wody. Woda z kolei jest środowiskiem wewnętrznym organizmu człowieka (60-70% składu ciała to woda). Woda pod wpływem odziaływania pola magnetycznego uzyskuje działanie bakteriobójcze, które utrzymuje się nawet dobę po zabiegu. Ponadto pole magnetyczne wywiera silny wpływ na ciekłe kryształy wchodzące w skład wielu struktur organizmu. Do najważniejszych z nich należą rdzeń kręgowy, kora nadnerczy, jajniki, hormony płciowe, DNA, struktury mózgu.

Reasumując w organizmie poddanym oddziaływaniu zmiennego pola elektromagnetycznego dochodzi do szeregu zmian w czasie odziaływania oraz po jego zakończeniu. Zmiany te oparte są głównie na modyfikacji przepuszczalności błon biologicznych, skutkiem tego jest zmiana wnikania jonów wapnia do komórki, dochodzi także do zwiększenia zawartości DNA, wzrostu absorpcji białek, a także bezpośredniego wpływu na jony potasu, sodu oraz ATP-azę. Wymienione jony i substancje biorą udział w regulacji ważnych procesów organizmu i odpowiadają za jego homeostazę.

Terapeutyczny wpływ działa pola elektromagnetycznego

Indukcja pola elektromagnetycznego powoduje szereg zmian w organizmie mających korzystny wpływ na tkanki i cały organizm. Przede wszystkim działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Korzystnie wpływa także na proces utylizacji tlenu i oddychanie tkankowe. Pole magnetyczne zwiększa przepływ krwi w tętnicach i kapilarach, a także przyspiesza proces gojenia się ran i złamań.

Przyrządy wykorzystywane w leczeniu polem elektromagnetycznym

W terapii z użyciem pulsującego pola magnetycznego wykorzystuje się specjalne aplikatory, indukujące pole elektromagnetyczne, połączone z urządzeniem, dzięki któremu możliwe jest odpowiednie dopasowanie parametrów terapii. W przypadku  pola magnetycznego niskiej częstotliwości są to aplikatory płaskie lub w kształcie cewki. Aparatura wykorzystująca w terapii wysokiej intensywności pole elektromagnetyczne posiada wysoce specjalistyczne aplikatory koncentrujące i planarne. Ta nowoczesna forma wykorzystania pola elektromagnetycznego w rehabilitacji pozwala na bardzo intensywne, celowane odziaływanie na konkretne tkanki oraz ich terapeutyczną stymulację.  Silne działanie przeciwbólowe i regeneracyjne terapii SIS (z ang. Super Inductive System) oparte jest super indukcyjnej stymulacji tkanek. MagRex- aparat do GŁĘBOKIEJ STYMULACJI ELEKTROMAGNETYCZNEJ. Pole elektromagnetyczne sięga do 10 cm w głąb ciała, jest nieinwazyjną i bezbolesną terapią, a efekt działania często jest natychmiastowy.

  . Charakterystyczne dla tego typu aparatury jest działanie celowane precyzyjnie w uszkodzoną strukturę tkankową. Wykorzystanie nowoczesnych aplikatorów koncentrujących pozwala na bezpośrednie odziaływanie terapeutyczne pola magnetycznego w wybranym miejscu. Z kolei aplikator planarny umożliwia bardziej powierzchowne odziaływanie. Wysoce skuteczne działanie aparatu oparte jest przede wszystkim na stymulacji procesów miostymulacji i miorelaksacji. Tkanki będące w zasięgu odziaływania pola indukowanego z użyciem BTL – 6000 wykazują szybszą regenerację oraz znaczną poprawę w zakresie oddychania tkankowego.

Wskazania do stosowania

Wskazaniem do stosowania pola elektromagnetycznego w terapii będą wszystkie niekorzystne zmiany w organizmie wymagające regeneracji, przebiegające ze stanem zapalnym lub będące procesami degeneracyjnymi. Dzięki specyficznym właściwościom fizycznym pola magnetycznego, które ma możliwość przenikania przez wszystkie struktury organizmu, działanie terapeutyczne pola dotyczy wszystkich struktur ciała ludzkiego. Dzięki temu uszkodzenie organizmu na każdym poziomie tkankowym może być leczone z użyciem pola magnetycznego. Najczęściej prezentowane wskazania to urazy tkanek miękkich i kości (złamania, zwichnięcia, skręcenia, stłuczenia), przewlekłe procesy zapalne, entezopatie (łokieć tenisisty, łokieć golfisty),  choroba zwyrodnieniowa stawów, a także choroby dermatologiczne, ginekologiczne oraz choroby w obrębie układu pokarmowego i oddechowego. W przypadku pola wysokiej intensywności wskazuje się także na korzystne działanie w przypadku spastyczności (redukcja).

Przeciwwskazania do stosowania

Ze względu na brak dokładnej oceny naukowej odziaływania pola magnetycznego i elektromagnetycznego na płód przeciwskazaniem do stosowania zabiegów z jego użyciem będzie ciąża. Także uogólnione ostre procesy zapalne oraz ciężkie choroby serca i układu krążenia będą przeciwskazaniem do stosowania pola elektromagnetycznego. Nie stosuje się zabiegów także u osób z chorobami nowotworowymi, gruźlicą, nadczynnością tarczycy i cukrzycą młodocianych. Bezwzględne przeciwwskazane jest wykorzystanie pola magnetycznego u osób z rozrusznikiem serca lub innymi elektronicznymi implantami.

Autor: dr Katarzyna Kubasiak

Fizjoterapeutka, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Fizjoterapeutka z 7-letnim stażem w pracy z pacjentami ortopedycznymi oraz sportowcami. Adiunkt w Zakładzie Anatomii Człowieka AWF w Krakowie. Ukończyła liczne kursy z zakresu anatomii palpacyjnej, terapii manualnej oraz terapii tkanek miękkich, a także specjalistycznych technik diagnostycznych i terapeutycznych.

Zobacz artykuły tego autora